Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η ασάφεια των συμπτωμάτων της λοιμώδους περιτονίτιδας (FIP), που προσομοιάζουν με εκείνα άλλων νοσημάτων, συνιστά μια από τις δυσκολίες της διάγνωσης. Η FIP μπορεί να προσβάλλει οποιονδήποτε ιστο του σώματος, και τα συμπτώματα ποικίλλουν αναλόγως του προσβεβλημένου οργανου. Η φλεγμονή σε 30% των περιπτώσεων εντοπίζεται στα μάτια, και σε ένα άλλο 30% στον εγκέφαλο. Οι γάτες είναι φορείς του ιου, ως επί το πλείστον ασυμπτωματικοι, σε ποσοστό μεγαλύτερο από 90%! Ολες οι μολυσμένες γάτες ΔΕΝ θα εκδηλώσουν FIP. Από την ασθένεια συνήθως προσβάλλονται άτομα που έχουν ιστορικο επιβαρυμένο με διάφορους στρεσσικους παράγοντες. Η FIP είναι μια νόσος που πυροδοτείται από ένα υπονομευμενο η υποβαθμισμένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Η λοιμωδης περιτονίτιδα είναι σίγουρα μια πολυσυζητημένη νόσος, κυρίως διότι, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, στις περισσότερες (αν όχι σε όλες) τις περιπτώσεις και παρά τις θεραπευτικές προσπαθειες, η έκβαση είναι κακη και οι γατες ταλαιπωρούνται πολύ και συνήθως καταλήγουν. Από την πλευρά του ανθρώπου κηδεμόνα, το ζητούμενο είναι να γίνει καλά το ζώο του, και συνεπώς το ενδιαφέρον του εστιάζεται στην δυνατότητα θεραπείας. Από την πλευρά του θεράποντος όμως, πρωταρχικό ζητούμενο είναι (και πρέπει να είναι) η ΔΙΑΓΝΩΣΗ.
Το πλήθος των περιστατικών τα οποία οι κτηνίατροι αναγκάζονται να ακολουθήσουν με μόνη την δυνατοτητα της συμπτωματικής αντιμετώπισης συνοδεύεται συχνά από την αίσθηση της ανεπάρκειας και της αποτυχίας. Ο κλινικός κτηνίατρος που καλείται να διαχειριστεί τα πονεμένα ζώα μαζί με τους πονεμένους ανθρώπους που τα συνοδευουν, αν είναι ειλικρινής, οφείλει να παραδεχτεί ότι πάρα πολλά περιστατικά παραμένουν αδιαγνωστα, είτε ζήσουν είτε πεθανουν. Λέμε, παραδείγματος χάριν, "ιδιοπαθής στοματίτιδα", "ιδιοπαθής νεφρική ανεπάρκεια", "ιδιοπαθής επιληψία" κλπ, για παθολογικές καταστάσεις που, στην πραγματικοτητα, είναι FIP. Η λέξη "ιδιοπαθής" υποκρύπτει έναν κομψό τρόπο στον οποίον καταφεύγουμε για να δηλώσουμε ότι δεν ξέρουμε την αιτία.
Η λοιμωδης περιτονίτιδα της γάτας (Feline Infectious Peritonitis - FIP) είναι μια ιογενής ασθένεια με παγκόσμια εξαπλωση, για την οποία τόσο η προληψη όσο και η διάγνωση είναι αρκετά δυσκολη. Το ποσοστό θνητότητας είναι εξαιρετικά υψηλό, ευτυχώς όμως, τα τελευταία χρόνια, πολλοί επιστήμονες εργάζονται εντατικά και συστηματικά για μια καλύτερη αντιμετώπιση. Η νόσος οφείλεται στον ιό FCoV (Feline Corona Virus), έναν ιό ο οποίος ανήκει στην ευρύτερη οικογένεια των κορωνοιων η κορονα-ιων (Coronavirus), οι οποίοι συνήθως προσβάλλουν το ανώτερο αναπνευστικό και το γαστρεντερικό σύστημα διαφόρων ειδών ζώων, προκαλώντας ρινίτιδες, τραχειιτιδες και γαστρεντερίτιδες αντιστοίχως. (Ειρησθω εν παρόδω ότι η πανδημία COVID-19 προκλήθηκε επίσης από έναν ιό της ίδιας οικογενειας, ο κορωνοιος που προκαλεί την FIP όμως είναι διαφορετικός και προσβάλλει αποκλειστικά γάτες).
Οι γάτες είναι φορείς FCoV, ως επί το πλείστον ασυμπτωματικοι, σε ποσοστό μεγαλύτερο από 90%. Η διασπορά του FCoV γίνεται εύκολα με τα κοπρανα, ιδίως σε ζωα που βρισκονται σε στενή συμβιωση και μοιράζονται κοινές αμμοδοχους. Ο ιός διασπείρεται επίσης και με το σάλιο, ενώ γάτες που ζουν ομαδικά η συνωστιζονται σε περιορισμένους χώρους έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να προσβληθούν.
Τα μικρά γατάκια προσβάλλονται μετά την πάροδο μερικών εβδομάδων από την γέννηση, σε ηλικία που συμπίπτει με την πτώση της στάθμης των μητρικών αντισωμάτων. Ατομα με ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα έχουν μειωμένο ιικό φορτίο, αρκετές γάτες όμως εξελίσσονται σε χρόνιους μεταδότες που διασπείρουν τον ιό με τα κόπρανα τους, και έτσι ο κύκλος της μετάδοσης είναι δύσκολο να διακοπεί. Σε χώρους με πολλές γάτες, η σχολαστική τήρηση των κανόνων υγιεινής και ο εντοπισμός των φορέων μπορεί να περιορίσει την διασπορά του ιού, τον σπουδαιότερο ρόλο στην εξυγίανση ενός πληθυσμου όμως μπορεί να παίξει η εξασφάλιση ενός ισχυρού ανοσοποιητικου συστηματος για το καθένα από τα ατομα που τον απαρτίζουν.
ΙΙΙ: ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΠΑΘΟΓΕΝΕΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ
Ολες οι μολυσμένες με FCoV γάτες ΔΕΝ θα εκδηλώσουν FIP. Από την σοβαρή αυτήν ασθένεια συνήθως προσβάλλονται άτομα που έχουν ιστορικο επιβαρυμένο με διάφορους στρεσσικους παράγοντες, όπως, για παράδειγμα, ο υπερεμβολιασμος, οι χειρουργικές επεμβασεις και η αλλαγή σπιτιου. Η ευπάθεια εξαρτάται επίσης και από την φυλή (τα καθαρόαιμα είναι πιο ευάλωτα), το φύλο (τα αρσενικά είναι πιο ευαίσθητα), και την ηλικία (η νόσος εκδηλώνεται συνήθως σε άτομα κάτω των δύο ετών). Το ότι οι στρεσσικοι παράγοντες έχουν αντίκτυπο στο ανοσοποιητικο σύστημα είναι γνωστό και, εν κατακλείδι, η FIP είναι μια νόσος που πυροδοτείται από ένα υπονομευμενο η υποβαθμισμένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Η διαδικασία δια της οποίας ένα άτομο καταλήγει να αναπτυξει FIP είναι η εξής: ένας αρχικά αθώος ιός, ο εντερικος FCoV, που υπάρχει στο έντερο της πλειονότητας των γατών χωρίς να δημιουργεί πρόβλημα, διαπερνα τον φραγμό του εντερου και εισβάλλει στην κυκλοφορία του αίματος. Σε αυτό το στάδιο, μπορεί να δημιουργηθούν FCoV αντισώματα και, σε εξέταση αίματος, να έχουμε θετικό αποτέλεσμα, αυτό όμως ΔΕΝ σημαίνει ότι η συγκεκριμένη γάτα έχει FIP η ότι απαραιτήτως θα εκδηλώσει την νόσο. Για την ολοκλήρωση της διαδικασίας, θα πρέπει ο ιός να αλώσει κάποια συγκεκριμένα αμυντικά κύτταρα που ονομάζονται μακροφάγα, γι αυτό σε ένα ατομο με εύρωστο ανοσοποιητικό σύστημα τα μακροφάγα μπορεί να αποτρεψουν την εξέλιξη της διαδικασίας, να αναχαιτίσουν τον ιό και να αποτρέψουν την νόσηση.
Μέσα στον οργανισμό της γάτας, ο ιός ανατυπωνεται και μεταλλασσεται. Αυτή η μετάλλαξη, σε συνδιασμό με την εκάστοτε ανοσολογική ανταπόκριση (που μερικές φορές μπορεί να είναι υπερβολική) καθορίζει την πορεία της νόσου. Σε γάτες που τελικά νοσούν και εκδηλώνουν συμπτώματα FIP (όταν τα μακροφάγα δεν καταφέρνουν να αναχαιτίσουν την μετάλλαξη του ιού FCoV σε FIP), ο οργανισμός ανταποκρίνεται με φλεγμονώδη αντίδραση. Σε περιπτωση νόσου υγρής μορφής, η φλεγμονή εκδηλώνεται με συγκέντρωση υγρού, κυρίως στην θωρακική και την κοιλιακή κοιλότητα. Σε περίπτωση ξηρής μορφής FIP, οι γατες αποκτούν πυοκοκκιωματωδεις αλλοιώσεις σε διάφορα όργανα όπως το ήπαρ και οι νεφροι (οι οποίες συνήθως διαπιστώνονται μετα θάνατον), ραγοειδίτιδα στους οφθαλμούς και διάφορα νευρικά συμπτώματα (νευρική μορφή FIP).
ΙV: ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Η νόσος εκδηλώνεται με ποικίλη κλινική συμπτωματολογία, ανάλογα με τα όργανα του σώματος που θα προσβάλει και την ανταπόκριση του ανασοποιητικου συστήματος. Τα πρώιμα συμπτώματα της FIP είναι συνήθως μη ειδικά, και συχνα περιλαμβάνουν κυμαινόμενο πυρετό, πεσμένη διάθεση και διαφόρου βαθμού ανορεξία. Η πλήρης κλινική εικόνα εμφανιζεται μετά την πάροδο μερικών ημερών η εβδομάδων (και σε μερικές περιπτώσεις μηνών). Τυπικά, η FIP διακρίνεται σε υγρή (εκκριτική) και ξηρή μορφη, συχνά όμως οι δύο αυτές μορφές ακολουθούν η μία την άλλη η και συνυπάρχουν.
Η ασάφεια των συμπτωμάτων της FIP, που προσομοιάζουν με εκείνα άλλων νοσημάτων, συνιστά μια από τις δυσκολίες της διάγνωσης. Η λοιμωδης περιτονίτιδα της γάτας μπορεί να προσβάλλει οποιοδήποτε όργανο του σώματος και να προκαλέσει αλλοιώσεις που εμπλέκονται στον σχηματισμό κοκκιωματων (φλεγμονώδεις μαζες που περιέχουν τον ιό και κύτταρα των προσβεβλημένων ιστών). Έτσι, τα συμπτώματα μπορεί να ποικίλλουν αναλόγως του προσβεβλημένου οργανου. Η φλεγμονή σε 30% των περιπτώσεων εντοπίζεται στα μάτια, και σε ένα άλλο 30% στον εγκέφαλο, μπορεί να προσβληθει όμως οποιαδήποτε ιστός του σώματος, του ήπατος, των νεφρών, των πνευμόνων και της επιδερμίδας συμπεριλαμβανομενων. Με αυτόν τον τρόπο, προκύπτει η εκδήλωση μιας μεγάλης γκάμας συμπτωμάτων, στα οποία ενδέχεται να περιλαμβάνονται και συμπτωματα από το νευρικό σύστημα, (όπως για παράδειγμα ασταθές και αβέβαιο βάδισμα η επιληπτικες κρισεις), αιμορραγία στα μάτια, και άλλα συμπτώματα που μπορεί να προέρχονται από αλλοιώσεις του ήπατος, των νεφρών η άλλων εσωτερικών οργανων.
Τα αποτελέσματα του εργαστηριακού ελέγχου συνήθως ΔΕΝ είναι διαφωτιστικά για την διαγνωση. Μπορούν να μας πουν αν υπάρχει ο ιός FCoV, αλλά δεν μπορούν να καθορίσουν την εξέλιξη της διαδικασίας, ούτε την πρόγνωση, ούτε και την διαγνωση.
Πηγες
- FIP CATS UK: All about FIP (Feline Infectious Peritonitis): What is FIP and why does FIP happen in some cats? FIP IS NOT CONTAGIOUS! https://fipcatsuk.com/all-about-fip/
- International Cat Care: FIP: https://icatcare.org/advice/feline-infectious-peritonitis-fip/ (Μάιος 2022)
Απόδοση στα Ελληνικά, Κακη Πριμηκυρη DVM
Η εισαγωγή αναφέρεται στην δική μου υποκειμενική προσέγγιση του θέματος και την δική μου (πολυετή) κλινική εμπειρία.
Photo: Το "Γιασεμακι" μου, ένα γατάκι που γεννήθηκε αδέσποτο, βρέθηκε άρρωστο και τυφλό, αγαπήθηκε πολύ και ευτύχησε για λίγο, και πέθανε τον Οκτώβριο του 2022 με μικρής ποσότητας υγρή συλλογή στην περιτοναϊκή κοιλότητα και περικαρδιτιδα, ευρήματα "post mortem" - τελικα βρήκα τη δύναμη και το έκανα, ω ναι... (φωτογραφία αρχείου μου)
Images: February 2023 - UK FIP Cat's Awareness Day & Month at https://m.facebook.com/fipcatsuk/albums/159493026858203/ | |
|---|
[by FIP UK https://m.facebook.com/fipcatsuk -- http://fipcatsuk.com/all-about-fip/ -- http://fipcatsuk.com/]
Σχετικός σύνδεσμος: http://filikaki-blog.blogspot.com/2021/01/feline-infectious-peritonitis-fip.html
FIP is caused by infection with a virus known as feline coronavirus (FCoV). Coronaviruses are a common group of viruses that often infect the upper respiratory tract (nose and throat) or gastrointestinal tract (intestines) in different animals. COVID-19 is a coronavirus but the coronavirus causing FIP is not the same and only infects cats.
Up to 9 out of 10 cats carry a harmless feline coronavirus FCoV. Most cats are asymptomatic. FCoV is spread easily between cats via faeces and the use of shared litter trays and grooming etc. FCoV can also be spread in saliva. Most cats become infected in multi-cat setups. Most kittens become infected at several weeks old when their maternal antibodies wane. Most kittens have robust immune systems which eliminate FCoV. Some cats can become chronic shedders of FCoV eg in faeces. Due to the nature of the shedding and infection process, the cycle of having FCoV can be difficult to break. FCoV can be eradicated in multi-cat households by rigorous hygiene, monitoring tests to record which cat is shedding FCoV in faeces etc and ultimately by ensuring cats have robust immune system.
A small percentage of FCoV infected cats get Feline Infectious Peritonitis (FIP). This occurs in cats commonly with a history of a perfect storm of stressors eg vaccines, neuter, rehome, specific breeds are more susceptible, male, pedigree, under 2 etc. We know stress impacts the immune system. Ultimately FIP is due to a compromised immune system.
In the process of a cat developing FIP, the enteric FCoV which lives in most cats’ guts (without issue) escapes the bowel and enters the bloodstream. A cat’s blood can be tested and show FCoV antibodies.This does not mean the cat has FIP or will develop FIP. In cats who develop FIP, the FCoV in the blood stream enters cells called macrophages. In a cat with a robust immune system these macrophages would work to overcome the infection.
The FCoV is changing all the time and mutating in the cat. It is this process and the cat’s immune response to it (ie over-reaction with an inflammatory response) that determines FIP development. In cats that develop FIP (where the cat’s immune system and its macrophages cannot Dry FIP cats can get pyogranulomatous lesions (which have been viewed most commonly post-mortem prior to successful treatment existing) in organs eg liver and kidneys. Other inflammatory responses include uveitis of the eyes and other ocular symptoms ie Ocular FIP and also neurological symptoms ie Neurological FIP. the FCoV to FIP mutation) the cat’s body responds with an inflammatory response.This is evidenced in Wet FIP cats with fluid effusions accumulating in cavities e.g. chest and abdomen. Dry FIP cats can get pyogranulomatous lesions (which have been viewed most commonly post-mortem prior to successful treatment existing) in organs eg liver and kidneys. Other inflammatory responses include uveitis of the eyes and other ocular symptoms ie Ocular FIP and also neurological symptoms ie Neurological FIP.
FIP can cause many different clinical signs, depending on the parts of the body affected and how the immune system reacts. Early signs of FIP are usually very vague with a fluctuating fever (high temperature), lethargy and reduced appetite being common. After a period of several days or weeks (or sometimes even many months) other signs usually develop. Classically, FIP has been divided into ‘wet (effusive)’ and ‘dry’ forms, but actually cats are likely to have both at different times, or a mixture of both presentations. One of the challenges of diagnosing FIP is that the clinical signs are often vague and not specific for FIP and can be seen with other diseases. FIP can affect any organ of the body and so other forms of FIP (often termed ‘dry’ FIP) involve the formulation of granulomas (masses of virus and inflammatory cells) and the signs will vary according to the organ affected. This inflammation affects the eyes in around 30% of cases and the brain in around 30% of cases, but can also affect almost any tissues in the body including the liver, kidneys, lungs and skin. Thus, a wide range of signs may be observed including neurological disease (e.g., a wobbly and unsteady gait or fits), bleeding in θα the eyes and other vague signs of disease that may occur with lesions in the liver, kidneys or other internal organs.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου