Μερικοί άνθρωποι προτιμούν να τα θεωρούν ηλίθια

 

Σήμερα, υπάρχουν στην γη περίπου 80 δισεκατομμύρια ζώα που εκτρέφονται για κρέας και άλλα ζωικά προϊόντα και καταλαμβάνουν περισσότερο από το 60% της συνολικής βιομάζας των χερσαίων θηλαστικών. Πέρα όμως από την οικονομική τους χρησιμότητα, ελάχιστα γνωρίζουμε για το πώς αντιλαμβάνονται τον κόσμο τα γουρούνια, οι αγελάδες, τα πρόβατα και οι κατσίκες. Οι περισσότεροι ερευνητές των λεγόμενων "εφαρμοσμένων" επιστημών δεν βρίσκουν κανέναν απολύτως λόγο να ασχοληθούν με ένα τέτοιο θέμα, καθώς τα ζώα αυτά αντιμετωπίζονται μόνο ως "ζωικό κεφάλαιο" και αποκαλούνται "παραγωγικά". 

Όταν ο βιολόγος Christian Nawroth (Κρίστιαν Νάροθ) άρχισε τις έρευνες του μελετώντας την γνωστική λειτουργία σε ανθρώπους και πρωτεύοντα θηλαστικά, έθεσε ζήτημα για το αν οι επιστήμονες θα άξιζε να ασχοληθούν και με τις γνωστικές λειτουργίες των αγελάδων και των γουρουνιών. Η απάντηση που πήρε από τους συναδέλφους του ήταν απογοητευτική: "γιατί να σπαταλάμε τον χρόνο μας, αν αυτό δεν πρόκειται να αυξήσει την παραγωγή του γάλακτος ή του κρέατος";

Παρ' όλα αυτά, την τελευταία δεκαετία, στην Γερμανία, ένα από τα μεγαλύτερα ερευνητικα κέντρα του κόσμου, το Ινστιτούτο Έρευνας και Βιολογίας των Παραγωγικών Ζώων [Research Institute for Farm Animal Biology (FBN)], έρχεται να καλύψει το κενό. Εκεί, οι επιστήμονες προσπαθούν να ανακαλύψουν τι συμβαίνει μέσα στο μυαλό αιγοπροβάτων, αγελάδων και γουρουνιών. Και έχουν αποδείξει ότι τα γουρούνια εμφανίζουν ενσυναίσθηση, οι κατσίκες ανταγωνίζονται τους σκύλους σε δοκιμασίες κοινωνικής νοημοσύνης, και οι αγελάδες είναι σε αρκετά εκπαιδεύσιμες και διαθέτουν αυτοεπίγνωση. 

Σε άρθρο του David Grimm, αφιερωμένο στη νόηση και τα συναισθήματα των "παραγωγικών" ζώων, που δημοσιεύτηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2023 στο περιοδικό Science,  περιγράφεται, μεταξύ άλλων, και ένα πολύ εντυπωσιακό πείραμα: Σε ένα δωμάτιο-αχυρώνα του FBN ο Νάροθ και οι συνεργάτες του μελετούν την ενσυναίσθηση των γουρουνιών. Δέκα γουρουνάκια 6 μηνών κάθονται μαζεμένα σε μια γωνιά του δωματίου, μέχρις ότου οι ερευνητές τοποθετούν στην άλλη άκρη ένα μεγάλο ξύλινο κουτί με ένα δικτυωτό παράθυρο και μια πόρτα. Μετά από λίγα λεπτά τα γουρουνάκια αρχίζουν να συγκεντρώνονται γύρω από το άνοιγμα της πόρτας για να εξερευνήσουν το καινούργιο αντικείμενο. Κανένα δεν έχει διδαχθεί πώς να ανοίγει ένα τέτοιο κουτί, σύντομα όμως αρχίζουν να μυρίζουν και να δαγκώνουν τον μοχλό, μέχρις ότου δύο από αυτά αντιλαμβάνονται ότι, σπρώχνοντας τον μοχλό με το ρύγχος τους, η πόρτα ανοίγει. Ύστερα μερικά μπαίνουν μέσα στο κουτί και αρχίζουν να το εξερευνούν. 

Στο επόμενο στάδιο του πειραματισμού, το κουτί μετατρέπεται σε παγίδα και, μόλις ένα γουρουνάκι μπει μέσα σε αυτό, η πόρτα κλείνει. Στη μελέτη που δημοσίευσαν οι ερευνητές του FBN, το 2022, περιγράφουν ότι τα γουρουνάκια κατάφεραν να απεγκλωβίσουν τον σύντροφό τους μέσα σε 20 λεπτά. Κάθε φορά που επαναλαμβανόταν το πείραμα, τα γουρουνάκια-διασώστες έτρεχαν να ανοίξουν το κουτί όταν ένας σύντροφός τους βρισκόταν παγιδευμένος μέσα σε αυτό. Και το έκαναν για να τον σώσουν και όχι από απλή περιέργεια, όπως συνέβαινε όταν το κουτί ήταν άδειο. Έσπευδαν μάλιστα, τόσο περισσότερο όσο το παγιδευμένο γουρουνάκι ξεφώνιζε από δυσφορία. Αυτό σημαίνει ότι τα γουρουνάκια "διασώστες" είχαν κινητοποιηθεί από τη συναισθηματική κατάσταση του εγκλωβισμένου γουρουνιού. 

Άλλες έρευνες έχουν δείξει ότι οι αγελάδες εμφανίζουν  χαρακτήρες με διαφορετικό βαθμό αισιοδοξίας και απαισιοδοξίας, και ότι διαθέτουν επίσης κι' αυτές, όπως και τα γουρούνια, νοητικές και συναισθηματικές δυνατότητες. 

Σύμφωνα με τους ερευνητές του FBN, είναι βολικό για την ανθρώπινη συνείδηση να θεωρεί πως τα γουρούνια  είναι απλώς ζώα που αρέσκονται να κυλιούνται στη λάσπη και οι αγελάδες υπάρχουν μόνο για να δίνουν γάλα και μοσχάρια. Είναι βολικό για τους ανθρώπους να θαυμάζουν τη νοημοσύνη των ζώων συντροφιάς και να αγνοουν ηθελημένα τις ικανότητες άλλων ειδών τα οποία αξιολογούνται μόνον ως τροφή.  Όμως τα γουρούνια, οι αγελάδες, οι κατσίκες, τα πρόβατα και τα κοτόπουλα διαθέτουν γνωστικές και συναισθηματικές ικανότητες, πολύ περισσότερες από όσες (θα θέλαμε να) γνωρίζουμε για τα κακοποιημένα ζώα της σύγχρονης βιομηχανοποιημένης κτηνοτροφίας, σε μια εποχή που, κάθε χρόνο, οι εκατοντάδες μελέτες που βγαίνουν στο φως της δημοσιοτητας αναφέρονται κυρίως στους σκύλους. 

Όπως επισημαίνει και η νευροβιολόγος, επίκουρη καθηγήτρια της Κτηνιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης, Rebecca Nordquist (Ρεβέκα Νόρκβιστ) που μελετά τις γνωστικές δυνατότητες στα κοτόπουλα και τα γουρούνια, σε ολόκληρο τον κόσμο υπάρχουν ελάχιστα εργαστήρια που ερευνούν τις γνωστικές δυνατότητες των παραγωγικών ζώων, ενώ δεν έγινε ποτέ κανένα συνέδριο αφιερωμένο αποκλειστικά στο θέμα αυτό. Η Nordquist εκφράζει την άποψη ότι, πολλοί άνθρωποι δεν θα ήθελαν καν να ξέρουν πως κάποια ζώα, που τα βλέπουμε μόνο ως φαγητό στο τραπέζι μας, διαθέτουν μια πλούσια εσωτερική ζωή. "Μερικοί άνθρωποι θα προτιμούσαν να εξακολουθήσουν να τα θεωρούν ηλίθια", λέει. 

Η Jane Goodall λέει πως δεν γίνεται να έχεις κάποτε μοιραστεί τη ζωή σου με έναν σκύλο ή μια γάτα και να μην καταλαβαίνεις πως τα ζώα έχουν προσωπικότητες και μυαλό και συναισθήματα. Αν είναι έτσι, ακόμα και με την πιο συμβατική προσέγγιση, και χωρίς απαραιτήτως να αναφερθούμε σε "Δικαιώματα", θα ήταν αντιεπιστημονικό να παραβλέψουμε ότι η Ευζωία των παραγωγικών ζώων εξαρτάται από την ψυχοδιανοητική τους υγεία, όπως και από την σωματική -κάτι που είναι καιρός να αρχίσουμε να λαμβάνουμε υπ' όψιν, όχι μόνο για την συμπόνοια αλλά και για την βιωσιμότητα, όχι μόνο της κτηνοτροφίας αλλά και την δική μας.

Επιλεκτικές αναφορές 

Ιστορίες χωρίς φωνή (avgi, rosa)

gatouiti blog

Photo1 at animalcognition

Photo2 at yawscience

Πόσο έντιμη είναι η σχέση μας με τα ζώα συντροφιάς;

Με μια αναζήτηση στο διαδίκτυο,  μπορεί να περιηγηθεί κανείς σε έναν κόσμο που είναι γεμάτος εκκλήσεις βοήθειας για σκύλους και γάτες που δεν έχουν σπίτι,  αλλά και συγκινητικές ιστορίες που μας κάνουν να βλέπουμε την υιοθεσία τους ως "happy end". Στο βιβλίο Run, Spot, Run: The Ethics of Keeping  Pets (2016), η Αμερικανίδα συγγραφέας και ερευνήτρια στον τομέα της Βιοηθικής, Jessica Pierce*, επιχειρεί να φωτίσει μια άλλη διάσταση του θέματος, καταδεικνύοντας πως η εγκατάλειψη δεν είναι το μόνο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα ζώα συντροφιάς, αλλά η "κορυφή του παγόβουνου". Ακόμα κι αν θεωρούμε τους εαυτούς μας ιδανικούς φιλόζωους, μπορεί να ταλαιπωρούμε τα ζώα μας με διάφορους τρόπους κάθε μέρα, γράφει. 

Με πληθυσμό που  ξεπερνά τα 340 εκατομμύρια, στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, υπάρχουν σήμερα περισσότερα από 100 εκατομμύρια σκύλοι και γάτες (χώρια τα άλλα είδη, όπως κουνέλια, πουλιά, χάμστερ, ποντίκια, ψάρια, ερπετά, αμφίβια και άλλα ζώα που διατηρούνται ως "exotic pets"). Υποτίθεται ότι οι ιδιοκτήτες τους τα αγαπούν, στην πραγματικότητα όμως πολλά από αυτά υφίστανται ενεργητική ή/και παθητική κακοποίηση, παρασυσσώρευση (animal hoarding), αναπαραγωγή σε puppy mills , κυνομαχίες, ακόμα και σεξουαλική κακοποίηση. 

Ακόμα και ως "μέλη της οικογένειας", σε πολλά νοικοκυριά, δεν είναι λίγα τα ζώα που υφίστανται παραμέληση, τιμωρητική εκπαίδευση**, παρατεταμένο εγκλεισμό, φρικτούς ακρωτηριασμούς (όπως declawing και debarking), και εγκατάλειψη. Όλα αυτά είναι πιθανό να συμβαίνουν γιατί, σε αντίθεση με τα παιδιά, τα κατοικίδια ζώα ΔΕΝ είναι στ' αλήθεια μέλη της οικογένειας αλλά ιδιοκτησία. Και, ως ιδιοκτησία, δεν μπορούν να έχουν δικαιώματα αλλά μόνο μερικούς νόμους που φιλοδοξούν (αλλά δεν καταφέρνουν πάντοτε) να τα προστατέψουν. Καθώς μάλιστα η παραμέληση και η κακοποίηση είναι κάτι που διαδραματίζεται στον ιδιωτικό χώρο του σπιτιού και της οικογένειας, η ορατότητα είναι μικρή και τα αδικήματα αυτά δεν είναι πάντοτε μετρήσιμα. Ακόμα και οι πλέον υπεύθυνοι ιδιοκτήτες δεν μπορούν να ικανοποιήσουν όλες τις ανάγκες των ζώων τους, όχι μόνο γιατί έχουν και άλλες υποχρεώσεις αλλά και εξ αιτίας της εγγενούς δυσκολίας που ενυπάρχει στην διατήρηση ενός σκύλου μέσα σ' έναν κόσμο που έχει φτιαχτεί για ανθρώπους. Σύμφωνα με έρευνα του 2022, σχεδόν ένας στους πέντε ιδιοκτήτες είχαν σκοπό να εγκαταλείψουν το ζώο τους για οικονομικούς λόγους (αν και η εγκατάλειψη είναι μια προοπτική που συνήθως δεν αναφέρεται σε άλλα "μέλη της οικογένειας"...). 

Όμως η εγκατάλειψη δεν είναι το μόνο ζήτημα στη σχέση των ανθρώπων με τα ζώα τους, αν λάβουμε υπ όψιν την έλλειψη άσκησης, την έλλειψη κοινωνικοποίησης και την ανία, λέει η Pierce. Όντας και η ίδια μητέρα επισημαίνει πως οι γονείς πρέπει να σκεφτούν διπλά πριν αποφασίσουν να φέρουν στο σπίτι ένα κατοικίδιο. Τα παιδιά στην αρχή ενθουσιάζονται, αυτό όμως δεν κρατά πολύ, είτε γιατί, μετά από λίγο, η προσοχή τους στρέφεται σε άλλα ενδιαφέροντα, είτε γιατί, ως παιδιά, δεν αναγνωρίζουν τις ιδιαίτερες ανάγκες ενός ζώου και δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις που απαιτεί η φροντίδα του. Οι γονείς είναι επίσης πιθανό να παραμελήσουν το κατοικίδιο, καθώς η φροντίδα των παιδιών προηγείται. Ομως τα "τριχωτά μωρά" είναι σαν παιδιά που δεν μεγαλώνουν ποτέ και παραμένουν για πάντα απολύτως εξαρτώμενα από τους ανθρώπους. Η φροντίδα τους προϋποθέτει την ανάληψη ευθύνης, όπως άλλωστε και η φροντίδα των παιδιών. Σήμερα οι άνθρωποι κάνουν λιγότερα παιδιά, αναλογιζόμενοι αυτήν την ευθύνη και, με την ίδια λογική, ίσως θα έπρεπε να αποκτούν και λιγότερα κατοικίδια. 

Οι σκύλοι εξημερώθηκαν πριν από 20 χιλιάδες χρόνια και οι γάτες 10 χιλιάδες χρόνια αργότερα, αν και υπάρχουν πολλοί που πιστεύουν πως, για τις  γάτες η  εξημέρωση είναι μια διαδικασία που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Από τότε, ο ρόλος αυτών των ειδών, στην σχέση τους με τους ανθρώπους, άλλαξε, και το είδος της "εργασίας" τους εξελίχθηκε. Από κυνηγοί και φύλακες κλήθηκαν να κάνουν μια άλλη δουλειά: συντροφιά. "Το να είσαι συνεχώς σύντροφος κάποιου, λέει η Pierce, δεν είναι εύκολη δουλειά. Είναι ένα δύσκολο και σκληρό επάγγελμα. Νομίζω πως, στην πραγματικότητα, αυτή είναι η πιο επικίνδυνη και η πιο δύσκολη από κάθε άλλη δουλειά που τους έχουμε ποτέ ζητήσει να κάνουν. Απαιτούμε συντροφιά με όσο το δυνατόν λιγότερη τριβή και ζητάμε από τους σκύλους να είναι υπάκουοι, ευχάριστοι και προσαρμοστικοι στον κόσμο των ανθρώπων, έναν κόσμο με  αμέτρητους κανόνες και απαγορεύσεις που δεν σημαίνουν τίποτα γι' αυτούς. Και όταν, αναπόφευκτα, δεν καταφέρουν να τα κάνουν όλα αυτά με την πρώτη, θεωρούμε τον φυσιολογικό τους τρόπο λειτουργίας "προβληματική συμπεριφορά" που, στην καλύτερη περίπτωση, χρειάζεται διόρθωση, και στην χειρότερη εγκατάλειψη.  

Σήμερα, υπάρχουν στα σπίτια μας ζώα συντροφιάς πολύ περισσότερα από ποτέ άλλοτε, όμως (ακόμη και στις χώρες στις οποίες συνηθίζουμε να λέμε ότι "δεν υπάρχουν αδέσποτα") εκατομμύρια ζώα εγκαταλείπονται κάθε χρόνο στα καταφύγια και πολλά από αυτά θανατώνονται ή μένουν ξεχασμένα εκεί (βλ. aspca/pet-statistics). Αλλά και στα σπίτια, δεν είναι λίγα τα σκυλιά που υποφέρουν από προβλήματα υγείας και ανία, ενώ οι γάτες άλλοτε δεν έχουν τι να κανουν και άλλοτε σκοτώνουν τα πουλιά. Έχουμε ψάρια σε ενυδρεία και πουλιά σε κλουβιά, κι αυτό είναι βάρβαρο. Ορισμένοι εμπειρογνώμονες σε θέματα ευζωίας των ζώων υποστηρίζουν ότι πρέπει να μειώσουμε τον πληθυσμό των κατοικίδιων και να μετατρέψουμε την ιδιοκτησία τους από επιπόλαιο χόμπυ σε σοβαρή και υπεύθυνη κηδεμονία. Στις ΗΠΑ, υπολογίζεται ότι 30 έως 40 τοις εκατό των σκυλιών και γατιών αποκτώνται από καταφύγια, η όλη ιστορία δεν έχει όμως πάντοτε αίσιο τέλος, καθώς υπάρχει ένα σημαντικό ποσοστό από ζώα (7 έως 20 τοις εκατό) που επιστρέφονται, κυρίως λόγω προβλημάτων συμπεριφοράς. Άλλοι λόγοι επιστροφής είναι η ασυμβατότητα με τα άλλα ζώα της οικογένειας, οι αλλεργίες και το υψηλό κόστος συντήρησης. 

Οι έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι παίρνουν ένα ζώο συντροφιάς για να καλύψουν κάποιες συναισθηματικές ή πρακτικές τους ανάγκες: παρέα, αγάπη, στοργή, κάποιος να τους περιμένει στο σπίτι, να προστατεύει την ιδιοκτησία τους ή να τους βοηθάει στο κυνήγι. Αν όμως εξετάσουμε το ζήτημα και από την πλευρά του  ζώου, πρέπει να δούμε τι μπορεί και ο άνθρωπος να προσφέρει σε αυτήν την σχέση. Για παράδειγμα, στον σκύλο, η βόλτα είναι απαραίτητη, όχι μόνο για  την άσκηση αλλά και για την δυνατότητα της εξερεύνησης. Η όσφρηση είναι πολύ σημαντική αίσθηση για τα σκυλιά, και με αυτήν αντιλαμβάνονται τον κόσμο γύρω τους. Σκύλος που δεν βγαίνει βόλτα υποφέρει από αισθητηριακή αποστέρηση [βλ. κι' εδώ -- MB]. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η ποιοτική ζωή ενός σκύλου είναι κάτι πολύ περισσότερο από στοιχειώδη προστασία, επάρκεια σε τροφή και μια βόλτα που θα τον πηγαίνουμε κάθε τόσο. Και βεβαίως ο κάθε σκύλος έχει την δική του ιδιαιτερότητα και τις δικές του εξατομικευμένες ανάγκες. Για τα σκυλιά, είναι σημαντικό να τους προσφέρονται παιχνίδια  που θέτουν σε λειτουργία και κινητοποιούν τις φυσικές τους δεξιότητες, όπως την όσφρηση και την ανίχνευση (enrichment games).

Επιστήμονες έβαλαν κάμερες για να δουν τι κάνουν τα σκυλιά όταν μένουν όλη μέρα μόνα στο σπίτι και διαπίστωσαν ότι χασμουριούνται, γαβγίζουν, γκρινιάζουν, ουρλιάζουν, και κοιμούνται, εκδηλώνοντας συμπτώματα άγχους και ματαίωσης. Προκειμένου για ένα ζώο, μπορεί αυτό να μας φαίνεται "πρόβλημα πολυτελείας", λέει η βιολόγος επίκουρη καθηγήτρια στο Royal Veterinary College του Λονδίνου, Charlotte Burn, εφόσον όμως το ζώο δεν μπορεί να κάνει κάτι για να το λύσει, αποτελεί μείζον ζήτημα ευζωίας. 

Τα σκυλιά εκφράζουν την ανία τους με δύο τρόπους, λέει η Burn. Ο πρώτος είναι η νύστα: κοιτάζουν με βλέμμα απλανές, χασμουριούνται ή αναστενάζουν. Ο δεύτερος είναι η υπερκινητικότητα και η καταστροφική συμπεριφορά. Προσπαθούν να αλλάξουν την κατάσταση και να ασχοληθούν με κάτι, ακόμα και με πράγματα που δεν τους ενδιαφέρουν, με σκοπό να προκαλέσουν κάτι να συμβεί. 

"Νομίζω ότι τα σκυλιά προσαρμόζονται και συνηθίζουν την έλλειψη αυτονομίας και επιλογών", λέει η ερευνήτρια των γνωστικών λειτουργιών του σκύλου και επικεφαλής του Horowitz Dog Cognition Lab στο Barnard College, Alexandra Horowitz. "Αυτή η συνθήκη όμως δεν είναι καλή για την ευζωία τους. Και μπορεί να μας υποδέχονται με ενθουσιασμό  όταν επιστρέφουμε στο σπίτι, αυτό όμως δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι χαίρονται επειδή μας βλέπουν, αλλά επειδή έφτασε επιτέλους το τέλος της σιωπής με την οποία είναι γεμάτο ένα τόσο μεγάλο μέρος της ημέρας τους". 

Ειδικοί στην συμπεριφορά της γάτας πιστεύουν ότι, όπως και τα σκυλιά,  οι γάτες υποφέρουν από ανία επίσης, και αυτό μπορεί να οδηγήσει όχι μόνο σε προβλήματα συμπεριφοράς (βλ. inappropriate elimination), αλλά και σε προβλήματα υγείας. Το αν οι γάτες θα πρέπει να παραμένουν κλεισμένες μέσα στο σπίτι ή να τους παρέχεται η δυνατότητα να περιπλανηθούν για να εξερευνήσουν τον έξω κόσμο, να ασκηθούν και να κυνηγήσουν, είναι ένα ζήτημα που, σε πολλές χώρες, συζητείται ευρέως, ειδικά όταν το κυνήγι απειλεί διάφορα είδη της άγριας ζωής. 

Σύμφωνα με μελέτη του 2013, οι γάτες στις ΗΠΑ σκοτώνουν έως και 4 δισεκατομμύρια πουλιά και πολύ περισσότερα μικρά θηλαστικά, κάθε χρόνο. Η εκτίμηση αυτή, αν και δεν έχει τεκμηριωθεί απολύτως, αποτελεί ένα ενδεικτικό παράδειγμα των συνεπειών της (ημι)εξημέρωσης ενός ζώου που κάποτε ήταν άγριο. Αποτελεί επίσης ένα σημείο αναφοράς της συζήτησης σχετικά με το περίπλοβκο ηθικό ζήτημα του κατά πόσο η φροντίδα για την ευζωία των ζώων συντροφιάς μπορεί να συγκρούεται με την φροντίδα για την ευζωία άλλων ειδών (όπως, για παράδειγμα, το κατά πόσο είναι ηθικά σωστό να σκοτώνουμε τα παραγωγικά ζώα για να ταίζουμε τα ζώα συντροφιάς). 

Καθώς, στις ΗΠΑ, 6 στις 10 γάτες ζουν αποκλειστικά μέσα στο σπίτι, αυτό απαιτεί πρόσθετη φροντίδα. Πολλοί κτηνίατροι προτείνουν, ως αντιστάθμισμα την εκπαίδευση της γάτας να πηγαίνει βόλτα με λουρί. "Χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια, προκειμένου να τις αποζημιώσεις για αυτό που τους έχεις στερήσει, και κατάλληλη διαμόρφωση του σπιτιού, όπως για παράδειγμα πρόσβαση σε διαφορετικά επίπεδα, πιο ψηλά από το πάτωμα"(βλ. "κάθετη ανάπτυξη") λέει η Pierce, και συστήνει το βιβλίο Total Cat Mojo: The Ultimate Guide to Life with Your Cat (2017), του Jackson Galaxy, στο κανάλι του οποίου υπάρχουν πολλά βίντεο με οδηγίες για την  διαμόρφωση ενός σπιτιού κατάλληλου για γάτες (βλ. How to Keep Indoor Cats Happy).

Για τα πουλιά, τα ερπετά, τα ψάρια και τα αμφίβια, τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα. Τα ζώα αυτά, σε αντίθεση με τους σκύλους και τις γάτες, είναι από την φύση τους άγρια, καθώς δεν εξημερώθηκαν ποτέ. Ζώα κοινωνικά, πλασμένα για να πετούν, να κολυμπούν και να διανύουν καθημερινά μεγάλες αποστάσεις, δεν είναι κατοικίδια και υποφέρουν στην απομόνωση και την αιχμαλωσία. Καιρός λοιπόν να σταματήσουμε να τα αναπαράγουμε ή/και να τα απομακρύνουμε από το φυσικό τους περιβάλλον για παράνομη διακίνηση και εμπορία (trafficked wildlife). Η διατήρηση άγριων ειδών ειδών ως κατοικίδια πρέπει σίγουρα να απαγορευτεί. Όσα είναι ήδη αιχμάλωτα, ας τελειώσουν την ζωή τους σε όσο το δυνατόν καλύτερες συνθήκες, όσο το δυνατόν μεγαλύτερα κλουβιά και εμπλουτισμένο περιβάλλον. 

Σε έναν κόσμο φτιαγμένο για ανθρώπους, η ζωή των ζώων συντροφιάς είναι γεμάτη ματαιώσεις και ανεκπλήρωτες επιθυμίες. Η δυνατότητα ικανοποίησης των βασικών τους αναγκών εξαρτάται ολοκληρωτικά από κάποιον άνθρωπο. Τα ζώα που κρατάμε στα σπίτια μας ζουν σε έναν κόσμο δικό μας, όχι δικό τους. Κάποιοι μελετητές της ευζωίας των ζώων, μεταξύ των οποίων και η Pierce, αμφισβητούν την ειδυλλιακή εικόνα που έχει δημιουργηθεί γύρω από τον δεσμό που υπάρχει ανάμεσα στους ανθρώπους και τα ζώα συντροφιάς -μια εικόνα που καλλιεργείται και από την βιομηχανία της εκμετάλλευσης των κατοικίδιων, μερικές φορές μάλιστα θέτουν ένα  ριζοσπαστικό ερώτημα: μήπως είναι καιρός να θέσουμε ένα τέλος στην ιδιοκτησία ζώων συντροφιάς; Μήπως τουλάχιστον θα έπρεπε να μειώσουμε τον αριθμό τους, έτσι ώστε να υπάρχουν λιγότερα ζώα που θα ανήκουν σε περισσότερο υπεύθυνους ανθρώπους και θα ζουν καλύτερη ζωή; 

"Είναι πολύ αργά για να να απαγορεύσουμε την κατοχή ζώων συντροφιάς", λέει ο Mark Bekoff, που είναι ηθολόγος στο University of Colorado Boulder και έχει γράψει βιβλία μαζί με την Pierce και την Jane Goodall. "Έχουμε αργήσει μερικές χιλιάδες χρόνια να θέσουμε αυτό το ερώτημα". Σε έναν ιδανικό κόσμο, δεν θα είχαμε φέρει ποτέ τα σκυλιά στη θέση που βρίσκονται σήμερα, λέει επίσης, αναφερόμενος στα προβλήματα που έχει δημιουργήσει στα ζώα η επιλεκτική αναπαραγωγή. Οι άνθρωποι αναπαράγουν τους σκύλους επιλέγοντας να διαιωνίσουν κάποια χαρακτηριστικά που τους φαίνονται ελκυστικά ή χαριτωμένα, εξηγεί, φέρνοντας για παράδειγμα τα ζώα με επίπεδο πρόσωπο, όπως τα γαλλικά bulldog. Τα σκυλιά είναι συναισθανόμενα πλάσματα με ιδιαίτερες και διαρκείς ανάγκες και, για να τους προσφέρει κάποιος μια καλή ζωη, πρέπει να διαθέσει χρόνο, υπομονή, ενεργητικότητα και χρήματα. Η κουλτούρα μας για τα ζώα συντροφιάς θα πρέπει ν' αλλάξει, η  μαζική παραγωγή κουταβιών στα puppy mills να απαγορευτεί, και το μότο να γίνει "λιγότερα ζώα με καλύτερη ζωή", συμπληρώνει. 

Μ' αρέσει να ζω με σκύλους, σκέφτομαι όμως ότι η ιδιοκτησία αυτών των ζώων είναι κάτι που θα πρέπει να επαναπροσδιοριστεί από ηθική άποψη, και ίσως ν' αλλάξει στο μέλλον, λέει η  Alexandra Horowitz. 

Ο Gary Francione και η Anna Charlton είναι ένα ζευγάρι που διδάσκουν Νομικά στο Rutgers University του New jersey και  πρεσβεύουν την κατάργηση της ιδιοκτησίας ζώων συντροφιάς. "Τα οικόσιτα ζώα εξαρτώνται πλήρως από τους ανθρώπους που ελέγχουν κάθε πτυχή της ζωής τους", έγραψαν σε ένα προκλητικό άρθρο*** για το Aeon, το 2016. 

"Σε αντίθεση με τα παιδιά που κάποια στιγμή αυτονομούνται, τα ζώα μένουν εξαρτημένα για πάντα. Αυτό είναι άλλωστε και το νόημα της εξημέρωσης: η εξάρτηση. Τα ζώα μένουν μονίμως σε έναν κατώτερο κόσμο τρωτότητας, περιμένοντας να πάρουν από εμάς ο,τιδήποτε έχει σχέση με τη ζωή τους. Σύμφωνα με την νομοθεσία, τα ζώα αποτελούν ιδιοκτησία μας, γι' αυτό και τα κριτήρια της ευζωίας τους θα παραμένουν πάντοτε χαμηλά. Αυτά που ήδη υπάρχουν θα πρέπει να τα φροντίσουμε, και να μην αναπαράγουμε νέα. Όταν μιλάμε για τα δικαιώματα των ζώων, πρωταρχικά αναφερόμαστε σε ένα τους δικαίωμα: το δικαίωμα να σταματήσουν να αποτελούν ιδιοκτησία μας".  

Ο Αμερικανός τηλεπαρουσιαστής και υπέρμαχος της προστασίας ΟΛΩΝ των ζώων, Bob Barker, είχε πρωτοστατήσει στην εκστρατεία ελέγχου του υπερπληθυσμού των ζώων συντροφιάς από το 1979. Εκτιμάται ότι, εκείνη την εποχή, κατέληγαν στην εγκατάλειψη και την ευθανασία γύρω στα 10 εκατομμύρια ζώα συντροφιάς κάθε χρόνο. Σήμερα, μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, θανατώνονται 920.000 ΥΓΙΗ ζώα το χρόνο, ως πλεόνασμα που δεν το θέλει κανείς. Ο αριθμός αυτός, αν και πολύ χαμηλότερος από ότι ήταν τα προηγούμενα χρόνια, εξακολουθεί να αντικατοπτρίζει μια πολύ θλιβερή πραγματικότητα που πρέπει ν' αλλάξει. Οι στειρώσεις, η καλή οργάνωση των καταφυγίων, οι φιλοζωικές οργανώσεις και οι ενημερωτικές εκστρατείες έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην μείωση αυτή. 

Το σύνθημα "Adopt, don't shop" συνέβαλε σε μια αλλαγή του τρόπου απόκτησης και μεταχείρισης των ζώων συντροφιάς, πάρα το γεγονός όμως ότι, σήμερα, ένα ποσοστό 30 ως 40 τοις εκατό των κατοικιδιων που υπάρχουν στις ΗΠΑ έχουν υιοθετηθεί από καταφύγια, τα "εργοστάσια" μαζικής παραγωγής κουταβιών (puppy mills) εξακολουθούν να υπάρχουν. Στις επιχειρήσεις αυτές, τα σκυλιά εκτρέφονται και πωλούνται με τρόπο που θυμίζει περισσότερο την παραγωγή αναλώσιμων προϊόντων της βιομηχανοποιημένης κτηνοτροφίας, και λιγότερο την απόκτηση νέων μελών προς ένταξη στις οικογένειες των ανθρώπων. Τι θα γινόταν όμως αν όλοι στείρωναν τα ζώα τους και αν όλοι υιοθετούσαν μόνο από καταφύγια; Αν κάποια στιγμή τα ζώα τελείωναν, πως θα ήταν ο κόσμος μας χωρίς αυτά; Το ερώτημα βεβαίως είναι υποθετικό, ανεξάρτητα όμως με τη γνώμη που μπορεί να έχει ο καθένας, η διατήρηση ζώων συντροφιάς δεν είναι ατομική υπόθεση. Είναι μια σχέση μέσα στην οποία, αναμφίβολα, οι άνθρωποι παίρνουν πολύ περισσότερα από όσα δίνουν****. 

Για να εξυπηρετήσει την εξέλιξη των εργαζόμενων οικόσιτων ζώων  σε "ζώα συντροφιάς", η σημερινή  βιομηχανία κατοικίδιων ζώων (με τζίρο 136 δισεκατομμυρίων δολαρίων - το νούμερο αναφέρεται μόνο στις ΗΠΑ, όχι στην παγκόσμια αγορά) εκτρέφει και διακινεί δεκάδες εκατομμύρια ζώα ετησίως (συχνά σε άθλιες συνθήκες), παρέχοντας παράλληλα διάφορα προϊόντα που χρειάζονται (ή και δεν χρειάζονται) τα σύγχρονα κατοικίδια (τροφές, παιχνίδια, αξεσουάρ, γιατρικά, μέχρι και αρώματα). Οι εκτροφείς σκύλων χρησιμοποιούν την Γενετική***** για να κάνουν ορισμένες ράτσες ιδιαίτερα ευκίνητες, μικρές ή χαριτωμένες - με άλλα λόγια, πιο ελκυστικές για τους ανθρώπους και πιο εμπορεύσιμες. Η πιο δημοφιλής ράτσα στην Αμερική, το γαλλικό μπουλντόγκ, όπως και οι άλλες βραχυκεφαλικές φυλές με επίπεδο πρόσωπο (flat faced) υποφέρουν από διάφορα προβλήματα υγείας, λόγω της αφύσικης ανατομίας τους. Η συνεργάτιδα του Vox, Tove Danovich, αποκαλεί  το γαλλικό μπουλντόγκ "μια φυλή που παραμορφώθηκε για να μας κάνει τα κέφια". 

"Συμμερίζομαι τις αμφιβολίες της Horowitz, και βρίσκω πειστικές τις απόψεις του Francione και της Charlton", γράφει ο Kenny Torrella σε άρθρο του με τίτλο "The case against pet ownership: Why we should aim for a world with fewer but happier pets". Δεδομένης όμως της δημοφιλίας των ζώων συντροφιάς, όπως και του πανάρχαιου δεσμού των ανθρώπων με αυτά, βλέπω την κατάργηση της ιδιοκτησίας τους ως μια πολιτική και πολιτιστική ουτοπία. Κάτι πιο ρεαλιστικό θα μπορούσε να είναι μια ριζική αναθεώρηση του τρόπου με τον οποίον τα αποκτούμε και τα μεταχειριζόμαστε, χωρίς να ξεχνάμε επίσης και τι τους οφείλουμε. Πιστεύω πως, αν τα ζώα συντροφιάς ήταν λιγότερα, ο κόσμος (τους) θα ήταν καλύτερος, όσο όμως στα καταφύγια εξακολουθούν να υπάρχουν "αζήτητα" που χρειάζονται υιοθεσία, ένα όχι και τόσο καλό σπίτι μπορεί να είναι η μόνη λύση για αυτά. Το να σώσεις έναν σκύλο ή μια γάτα είναι μόνο η αρχή, για να αλλάξει όμως η ευρύτερη πραγματικότητα χρειάζεται μια συνολικότερη θεώρηση, σε ατομικό, κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο.   

: 

Με πληροφορίες από το άρθρο του Kenny Torrella με τίτλο "The case against pet ownership: Why we should aim for a world with fewer but happier pets", που δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 2023, στο FUTURE PERFECT του Vox (Fb,Twitter)

Photo1 

Photo2

Photo3

Παραπομπές

*Jessica Pierce: wikipedia, books, about, psychologytoday, aeon

**Η τιμωρητική εκπαίδευση δεν πηγάζει μόνο από σκληρότητα και αμορφωσιά, αλλά και από την θεωρία της κυριαρχικότητας ("Alpha Dog" theory), την οποία  εισήγαγε ο Ελβετός ζωολόγος Rudolf Schenkel, το 1947. Πρόκειται για μια θεωρία που βασίστηκε στην μελέτη μιας ομάδας λύκων, μη συγγενών μεταξύ τους, που αναγκάστηκαν να συμβιώσουν στην αιχμαλωσία. Μελετώντας αυτήν την ομάδα, ο Schenkel κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα κοπάδια των λύκων αποτελούνται από άτομα που μάχονται μεταξύ τους, διεκδικώντας την αρχηγία. Τέτοιες μάχες καταλήγουν στην επικράτηση του ισχυρότερου ατόμου, το οποίο και αναδεικνύεται αρχηγός της αγέλης. Τα συμπεράσματα του Schenkel ίσχυαν για τους συγκεκριμένους λύκους που μελετήθηκαν, λανθασμένα όμως επεκτάθηκαν πρώτα σε ελεύθερους άγριους λύκους και μετά σε σκύλους, και τελικά στην αλληλεπίδραση σκύλου-ανθρώπου, με δυσάρεστα αποτελέσματα, καθώς (μεταξύ άλλων) μετα-ανάλυση διαπίστωσε ότι η τιμωρητική εκπαίδευση μπορεί να αυξήσει τον φόβο, το στρες και την επιθετικότητα. Μια καλή αρχή για λιγότερο ανθρωποκεντρική και περισσότερο ζωοκεντρική  διατήρηση κατοικίδιων είναι η θετική εκπαίδευση  και η εκμάθηση συνεργασίας (cooprative care)  Εμπειρογνώμονες όπως η Jessica Pierce, η Alexandra Horowitz, ο Jackson Galaxy, ο Mark Bekoff και ο ανθρωποζωολόγος ειδικός στις γάτες John Bradshaw έχουν να προσφέρουν πολύτιμο επιμορφωτικό υλικό (βλ. και psychologytoday).

***The case against pets: https://aeon.co/essays/why-keeping-a-pet-is-fundamentally-unethical [Ο Gary Fractione θεωρεί ότι τα ζώα συντροφιάς δεν ανήκουν πουθενά, ούτε στον φυσικό κόσμο αλλά ούτε και στον ανθρώπινο, και αποκαλεί τα σκυλιά του "non human refugees". Βλ. Animal Rights and Domesticated at  Nonhumans]

****Το πόσο άνιση είναι η σχέση ανάμεσα στα ζώα και τους ιδιοκτήτες τους φάνηκε και στην περίοδο της πανδημίας, κατά την οποία  ένα στα πέντε νοικοκυριά των ΗΠΑ υιοθέτησαν νέο κατοικίδιο. Όταν όμως οι ιδιοκτήτες επέστρεψαν στη δουλειά, τα ζώα άρχισαν να εκδηλώνουν άγχος αποχωρισμού (separation anxiety) και να εκδηλώνουν ανεπιθύμητες συμπεριφορές (γαυγίζοντας, καταστρέφοντας, λερώνοντας μέσα στο σπίτι κλπ) και εγκαταλείφθηκαν. 

*****Για τα προβλήματα υγείας στα οποία οδήγησε η ανεξέλεγκτη εκτροφή των καθαρόαιμων σκύλων, αναζητείστε το ντοκιμαντέρ του BBC "Pedigree Does Exposed" (2008) σε σκηνοθεσία της Jemima Harrison (blog, Fb, Twiiter)

Σχετικά άρθρα: 

The case against pets: is it time to give up our cats and dogs? at Pets (The Guardian, Σεπτέμβριος 2023)

Want to truly have empathy for animals? Stop owning pets  by Troy Vetesse (The Guardian, Φεβρουάριος 2023)

Pets: is it ethical to keep them? by Corey Lee Wrenn (THE CONVERSATION, Απρίλιος 2019)

 

. 

 

Animal Welfare: from Five Freedoms to Five Domains

 

In 1994, Professor David Mellor and Dr. Cam Reid (New Zealand) proposed a new model to think about animal welfare and its assessment. The Five Domains Model of Animal Welfare was most recently updated in 2020 and is increasingly used globally when considering the lived experience of animals in humans’ care.

This approach allows for consideration of both negative and positive experiences that arise from physical and functional factors, which affect the overall mental state and welfare of the individual animal. Over the past 20 years this paradigm has been widely adopted as a tool for assessing the welfare impacts of research procedures, pest animal control methods, and other interventions in animals’ lives.

The Five Domains explores the mental state of an animal in detail and acknowledges that for every physical aspect that is affected, there may be an accompanying emotion or subjective experience that may also affect welfare. This is useful in terms of reinforcing the message that mental experiences are equally important as physical vitality for animals to thrive.

One of the most important strengths of the Five Domains is the clarity it provides that merely minimising or resolving negative physical or mental states does not necessarily result in positive welfare, but may only provide, at best, a neutral state. To have a good life, one where positive welfare experiences are enjoyed, animals need more than this.

To help ensure animals have a ‘a good life’ they must have the opportunity to have positive experiences, such as anticipation, meaningful social connection, satisfaction, and satiation. To enable this, those responsible for the care of animals need to provide them with opportunities for interactions (with their environment, people, and other animals) that not only allow but encourage animals to make choices and express behaviours that are rewarding to them. This shift in understanding is the basis for the Five Domains model incorporating positive welfare states. You can read about this in detail here*.

Thus, the Five Domains provides a comprehensive and structured way of considering the wellbeing of an individual or group of animals in a particular situation, with a strong focus on positive mental experiences. The Five Domains also allows us to extend our thinking beyond the historical Five Freedoms of animal welfare to place even greater emphasis on encouraging positive experiences and recognising the emotional needs of individual animals, in addition to minimising negative experiences. 

Source: https://kb.rspca.org.au/knowledge-base/what-are-the-five-domains-of-animal-welfare/

*https://www.mdpi.com/2076-2615/6/3/21 

More 

FOUR PAWS has been using the Five Domains Model as a tool for guiding animal welfare assessments.  

Five Domains vs. Five Freedoms of Animal Welfare 

Article: The 5 Domains of Animal Welfare: https://theanimalwelfarestation.wordpress.com/2021/08/21/article-the-5-domains-of-animal-welfare/ (with info from Massey University Animal Welfare Science and Bioethics Centre)

https://www.rspca.org.au/

https://twitter.com/RSPCA

https://www.facebook.com/RSPCAAustralia

https://mbasic.facebook.com/RSPCAAustralia

The difference between "animal welfare" and "animal rights" / Τι σημαίνει για τα ζώα "ευζωία" και τι "δικαιώματα"

Κολάζ από διάφορες πηγές σχετικές με την καλή διαβίωση (μεταχείριση) και την εγγενή αξία ("αξιοπρέπεια" και "δικαιώματα") των ζώων - Επιλεκτικές αναφορές

Social attitudes about animals are hopelessly confused. On one hand, many people regard at least some nonhumans - their "pets" - as members of their families. On the other hand, these very same people think nothing about eating animals other than "pets," wearing their skins, using them in experiments, or exploiting them for entertainment. Animal exploitation is a billion-dollar industry - and human beings appear to be able to justify most actions that result in monetary gain. Anyone who wants to change the status of nonhumans must recognize the need to confront entrenched economic interests, as well as religious and philosophical views that purport to justify our instrumental treatment of animals.

Gary L. Francione  is an American legal scholar known for his work on animal rights theory, and was the first academic to teach it in an American law school. His work has focused on three issues: 1) The property status of animals, 2) The differences between animal rights and animal welfare, and 3) A theory of animal rights based on sentience alone, rather than on any particular characteristics. He is a pioneer of the abolitionist theory of animal rights, arguing that animal welfare regulation is theoretically and practically unsound, serving only to prolong the status of animals as property by making the public feel comfortable about using them. "When we talk about animal rights, we are talking primarily about one right: the right NOT to be property". -Gary Francione at The case against pets 

Animal welfarism, also known simply as welfarism or "animal welfare" is the position that it is morally acceptable for humans to use non-human animals, provided that adverse effects on animal welfare are minimized as far as possible. Welfarism is often contrasted with the animal rights and animal liberation positions, which hold that animals should not be used by humans, and should not be regarded as their property. On the other hand abolitionism within the animal rights movement is the idea that focusing on animal welfare reform not only fails to challenge animal suffering, but may prolong it by making the exercise of property rights over animals appear acceptable. The abolitionists' objective is to secure a moral and legal paradigm shift, whereby animals are no longer regarded as things to be owned and used. [Animals as Property by Gary L. Francione at animallaw.info]

Animal welfare theories accept that animals have interests but allow these interests to be traded away as long as there are some human benefits that are thought to justify that sacrifice.Animal rights means that animals, like humans, have interests that cannot be sacrificed or traded away just because it might benefit others. (However, the rights position does not hold that rights are absolute; an animal’s rights, just like those of humans, must be limited, and rights can certainly conflict.) Animal rights means that animals are not ours to use for food, clothing, entertainment, or experimentation.

Animal welfare allows these uses as long as “humane” guidelines are followed. The difference between animal rights and animal welfare has been summed up like this: Animal rights advocates are campaigning for no cages, while animal welfarists are campaigning for bigger cages. Animal rights supporters believe that it is morally wrong to use or exploit animals in any way and that human beings should not do so.

Animal welfare supporters believe that it can be morally acceptable for human beings to use or exploit animals, as long as: the suffering of the animals is either eliminated or reduced to the minimum and there is no practicable way of achieving the same end without using animals. For people who think like this, the suffering to animals is at the heart of the issue, and reducing the suffering reduces the wrong that is done. Supporters of animal rights don't think that doing wrong things "humanely" makes them any less wrong. [Animal Welfare Vs Animal Rights at Oromis Veterinary Accosiation]

Temple Grandin is an American academic and animal behaviorist and a prominent proponent of the humane treatment of livestock for slaughter. She is the author of many scientific papers on animal behavior and a consultant to the livestock industry, where she offers advice. She is also an autism spokesperson. In a paper presented at a discussion on whether animals should be property she says: "Animals are not things and  Animal Welfare is based on Neurological Complexity. But animals can be property and still have many laws and other protections to insure their welfare. Changing language based concepts like 'property' are only important to animals if changes in rhetoric cause people to treat animals better. I have little interest in rhetoric unless it provides actual changes where the animals live. All my life I have worked, making concrete improvements out in the field". [Dr. Temple Grandin at animal behavior, welfare and care (intro)]

Animal rights and animal welfare are both highly complex topics, which involve concepts in philosophy, history, science, and law. Based on an article about integrating animal interests into our legal system, many in the animal rights movement believe that as long as animals remain as legal property, their interests cannot be accommodated within the legal system. Property law can be transformed such that ownership is redefined as guardianship, allowing animals to achieve the legal respect that animal rights proponents believe they deserve. There is a broad spectrum of views and beliefs about this issue. Hence, the take-home message is to recognize that 1) animal welfare and animal rights are not the same, and 2) it is important for us to be open-minded to new perspectives, putting aside our preconceived notions and actively explore new ways of thinking. [article at The Animal welfare Station]

Περισσότερα:

The Argument for Animal Rights at treehugger by Doris Lin

Animal Rights Versus Animal Welfare: treehugger by Doris Lin

What is the difference between "animal rights" and "animal welfare"? peta

What is the difference between animal rights and animal welfare?: World Animal Protection

Article: Do Animal Rights And Animal Welfare Mean The Same Thing? https://theanimalwelfarestation.wordpress.com/2020/06/29/article-do-animal-rights-and-animal-welfare-mean-the-same-thing/

Welfare vs. Rights: https://www.animalwelfarecouncil.org/?page_id=16

Animal Welfare: Wikipedia

Animal Rights: Wikipedia.

Welfarist and Abolitionist Approach: Google Search

Abolitionism (animal rights): Wikipedia

List of animal rights groups: Wikipedia

List of animal rights advocates: Wikipedia

Gary Francione: wikipedia, abolitionistapproach, howdoigovegan, Facebook, twitter

https://www.abolitionistapproach.com/media/pdf/ARAA_Pamphlet_A4_Greek.pdf

ANIMAL RIGHTS: DEFINITION, ISSUES, AND EXAMPLES: thehumaneleague

Animal welfare vs. animal rights: What's the difference? agdaily

Animal Welfare and Animal Rights: Can They Co-Exist and How: sentientmedia

Abolitionism And Welfarism: Two Animal Advocacy Perspectives: faunalytics 

Animal rights versus animal welfare: What good are animal rights if they offer nothing more than, and cannot realistically be embraced by, law? veterinary-practice

Animal Rights by Steven Wise: britannica

Τι σημαίνει για τα ζώα "ευζωία" και τι "δικαιώματα"; filikaki blog

https://el.m.wikipedia.org/wiki/Δικαιώματα_των_ζώων

https://el.m.wikipedia.org/wiki/Κίνημα_για_τα_Δικαιώματα_των_Ζώων

Ο καθηγητής Φιλοσοφίας και Δικαίου Gary Lawrence Franione
στο ΕΚΠΑ, προσκεκλημένος ομιλητής στα πλαίσια του Διιδρυματικού Προγράμματος Σπουδών Ζώα: Ηθική, Δίκαιο, Ευζωία: https://animalethics-en.philosophy.uoa.gr/people/invited_professors/gary_francione/ [video, Fb] (Ιανουάριος 2021)

ΖΩΑ - ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ Η ΠΡΟΣΩΠΑ; https://www.kianavgi.gr/el/syggrafeis/gary-l-francione [Fb]  https://www.kianavgi.gr/sites/default/files/full-books/gary-francione-animals-property-or-persons.pdf [εκδόσεις Κυαναυγή, 2022]

Σύνοψη: 

Η ευζωία και τα δικαιώματα των ζώων είναι δύο διαφορετικές έννοιες που τέμνονται αλλά δεν ταυτίζονται. Στην πράξη, η ευζωία υλοποιείται με ένα σύνολο από πρακτικές και νομοθετικές ρυθμίσεις που αφορούν στην μεταχείριση των ζώων που χρησιμοποιούνται για συντροφιά, εργασία, τροφή, ένδυση, έρευνα και διασκέδαση. Το κίνημα υπέρ των δικαιωμάτων (Animal Rights Movement) βασίζεται στην ιδέα ότι τα ζώα θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως (συν)αισθανόμενα όντα (βλ. animal sentience* και sentientism) και όχι ως αντικείμενα προς εκμετάλλευση. Για τα παραγωγικά ζώα, η θεωρία της ευζωίας επιζητεί την βελτίωση των συνθηκών εκτροφής, ενώ η θεωρία των δικαιωμάτων ζητά την κατάργηση της κτηνοτροφίας.

*Sentience, According to Gary Francione: https://www.abolitionistapproach.com/sentience/

Photo1 [abolitionistapproach/books, istor.org]

Επίλογος:  

History of Animal Rights and a video by Moby

https://youtu.be/mNaeIjsQ2QE?si=wpJYwhSHF9p71iXR