"Εμαθα πως έμενε στην πόλη μου. Είπα στα παιδιά στο σχολείο να της πάρουμε συνέντευξη. Βρήκα το τηλέφωνό της. Της τηλεφώνησα. Της ζήτησα συνέντευξη, συνάντηση με τα παιδιά. Αρνήθηκε. Είχε πάει ξανά σε σχολείο. Δεν θα κάνει καλό στα παιδιά η ζωντανή επαφή με την ίδια, με την απαισιοδοξία της. Ηταν απόλυτη. Μιλήσαμε τεσσερεις ώρες εκείνο το απόγευμα. Επέμενα. Θα την έπαιρνα τηλέφωνο ξανά την επομένη το μεσημέρι. Αλλες έξι ώρες. Συζητούσε, αλλά δεν ήθελε να αλλάξει γνώμη. Ηταν σίγουρη. Της πρότεινα να της στείλουμε τις ερωτήσεις γραπτώς χωρίς να τη συναντήσουμε και αν ήθελε απλά να τις έβλεπε. Δέχτηκε, όχι εύκολα. Το έκανα. Επικοινωνήσαμε αν τις πήρε. Μου είπε πως κάποιες ερωτήσεις την δυσκόλεψαν. Τις απάντησε με ειλικρίνεια όλες. Δεν μιλήσαμε ξανά. Κάπου κράτησα το τηλέφωνό της, σε ένα χαρτάκι. Μετά από χρόνια, τη συνάντησα δύο φορές στον δρόμο κοντά στο σπίτι της. Δεν με κοίταξε. Αναρωτήθηκα αν θα έπρεπε να της μιλήσω. Δεν το τόλμησα, τι να της έλεγα; Σήμερα πέθανε. Δεν θα αναρωτηθώ ξανά". -Χ.Μ (6 Φεβρουαρίου 2022, στις 10 και 43 μμ)
"Δεν συμφωνώ... Ο καλλιτέχνης δεν νομίζω πως χαρακτηρίζεται μόνο από δημιουργική και αυθόρμητη σκέψη αλλά κυρίως από βαθύ συναίσθημα καθώς και από την ανάγκη που αισθάνεται να το εξωτερικεύει μέσω της Τέχνης... Δημιουργία δεν θεωρώ βέβαια μόνο την καλλιτεχνική. Και το να φυτεύεις ένα γεράνι σε μια γλάστρα, να επισκευάζεις και να αξιοποιείς ένα αντικείμενο που βρήκες πεταμένο στα σκουπίδια, να μαγειρεύεις με αγάπη ένα νόστιμο φαγητό, να συμμετέχεις στην ίδρυση ενός σωματείου ή στη σύνταξη ενός περιοδικού, όλα αυτά δημιουργία δεν είναι; Η δημιουργικότητα είναι άξονας της ψυχικής ισορροπίας κάθε δημιουργικού ανθρώπου. Όταν τη χάνω λοιπόν, όταν δε φτιάχνω μερικά στιχάκια, μια σταφιδόπιτα, κάτι τέλος πάντων, αισθάνομαι βαριά και κουρασμένη. Αντίθετα, όσο κι αν έχω κουραστεί, νιώθω πούπουλο στο τέλος μιάς δημιουργικής μέρας", γράφει η Μαριανινα Κριεζή, απαντωντας σε μια σειρά δέκα ερωτησεων.
Οι ερωτήσεις υποβλήθηκαν γραπτώς από μαθητές του εκπαιδευτικου Χρίστου Μαβόγλου, και η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο 1ο φύλλο της ηλεκτρονικής εφημερίδας του Γυμνασίου Ερέτριας, "Εμείς θ' αλλάξουμε τον κόσμο", τον Ιούνιο του 2013. Η εφημεριδα έφυγε και ταξίδεψε - μπουκάλι στην θάλασσα του διαδικτύου - και η συνέντευξη αναρτήθηκε για πρώτη φορά από τον Άρη Δημοκιδη, στα Μικροπραγματα του LIFO, τον περασμένο Φεβρουάριο, με τίτλο "Μια μοναδική συνέντευξη της Μαριανίνας Κριεζή σε παιδιά Γυμνασιου".
"Στην πρώτη Λυκείου (τετάρτη Γυμνασίου τη λέγαμε τότε) έμεινα μετεξεταστέα στα Μαθηματικά... Ηταν η πρώτη μου αποτυχία, με είχε κάνει να νιώσω τόσο χάλια που ακόμα τη βλέπω καμιά φορά στον ύπνο μου... Θυμάμαι την τελευταία μέρα του Λυκείου σαν μια από τις πιο ευτυχισμένες μέρες της ζωής μου... Πόσο μεγάλες ψευδαισθήσεις είχαμε εμείς στα δεκαοχτώ μας! Οι σημερινοί απόφοιτοι είναι πολύ πιο προσγειωμενοι.
Οι στίχοι των πιο αγαπημένων μου αγγλόφωνων και γαλλικών τραγουδιών, μαζί με αυτούς των ελληνικών ρετρό τραγουδιών και των ρεμπέτικων, ήταν για μένα μεγάλο σχολείο Στιχουργικής. Σε αυτό έμαθα τις τεχνικές που χρησιμοποιώ. Αν όμως δεν είχα κάνει το λάθος να αφήσω στη μέση τα ισπανικά, αν καταλάβαινα τους στίχους και όλων αυτών των υπέροχων λατινοαμερικάνικων τραγουδιών που ακούω, πιστεύω πως θα είχα γίνει καλύτερη στιχουργός.
Δεν θυμάμαι το Μάνο Χατζιδάκι καθισμένο στο γραφείο του διευθυντή αλλά πότε σε όποιο άδειο γραφειάκι εύρισκε μπροστά του, πότε σε ένα καναπεδάκι στο διάδρομο του Τρίτου και πότε έξω και μακριά από την ΕΡΤ, σε ένα καφέ στο Παγκράτι. Όλοι εμείς οι παραγωγοί και συνεργάτες των εκπομπών μαζευόμασταν γύρω του σε μεγάλα κέφια και μέσα σε αστεία και αλληλοπειράγματα λύναμε τα επί μέρους προβλήματα και ανανεώναμε κάθε τόσο το πρόγραμμα. «Προχωρήστε το» επαναλάμβανε συνέχεια, ενθαρρύνοντας κάθε νεανική, πειραματική ιδέα, ακόμα και την πιο παρακινδυνευμένη. Η εικόνα του Μάνου Χατζιδάκι που έχω κρατήσει είναι να γελάει. Όλοι μας γελούσαμε σε κάθε τέτοιο μίτιγκ. Χωρίς σοβαροφάνεια γινόταν, όπως αποδείχτηκε, πολύ σοβαρή δουλειά. Ενα συμβάν επαναλαμβανόμενο που αναπολώ με νοσταλγία είναι οι συναντήσεις μας μαζί του, όταν ήταν διευθυντής του Τρίτου Προγράμματος της Ραδιοφωνίας. Ήταν τόσο ανάλαφρες και χαρούμενες που δεν είχαμε σκεφτεί ποτέ να τις πούμε «συσκέψεις».
Εδώ και αρκετά χρόνια, το ελληνικό τραγουδι άρχισε να ελέγχεται από τις δισκογραφικές εταιρείες και στη συνέχεια από τα λεγόμενα «ελεύθερα» ραδιόφωνα. Ώσπου, τώρα, πέντε άνθρωποι (οι διευθυντές των «ελεύθερων» ραδιοφώνων με τη μεγαλύτερη ακροαματικότητα), αποφασίζουν ποια τραγούδια θα ακούμε και ποια όχι, ανάλογα με το ποια θεωρούν πιο εμπορικά ώστε να τους φέρουν διαφημίσεις... Το φως στο λούκι είναι το ίντερνετ. Το ίντερνετ πιστεύω πως είναι το μόνο έδαφος που έχει απομείνει για να ξανανθίσει κάποτε ελεύθερα το ελληνικό τραγούδι, όπως άνθιζε κάποτε.
Απαλό ροζ είναι το πρώτο αμυδρό φως στα τζάμια που σηματοδοτεί το τέλος της νύχτας. Ίσως η αδυναμία που έχω στο ροζ να οφείλεται σε αυτόν το συνειρμό".
Περισυ τέτοιον καιρό, σε μια κατάδυση με κρατημένη αναπνοη, μαζί με την μαθητική εφημερίδα και την γραπτή συνέντευξη που έδωσε η Μαριανινα στα παιδιά, ακολουθώντας ίχνη της στο διαδίκτυο, αλιευσα και δύο άγνωστα δικά της μικρά μπιζουδακια που παραθέτω αυτούσια. Και ξέρω ότι, σε αντίθεση με τον εκπαιδευτικό Χ.Μ, πολλές φορες θα αναρωτηθώ ξανά και ξανά, και σήμερα και αύριο, και πάντα όσο ζω θ' αναρωτιέμαι. -Κ.Π (11 Φεβρουαρίου 2023)
I.
Κάθε χειμώνα φραπα φραπα
τι πλέκει η χοντρή αγαπα
που κάθεται μπροστά στο τζάκι;
Πλέκει φωλιές για τα πουλιά
φύλλα για την αμυγδαλιά
και πλέκει κι' ένα ζακετακι
για το μικρό αεροπλάνο
να μην κρυώνει εκει πανω.
II.
να 'χα καθηγητή
τον Πιτ τον πειρατή
θα μάθαινα και βράχους να διαλύω.
Στης πλώρης τ' ανεμοδαρτο θρανίο
χωρίς τετράδιο και βιβλίο
θα 'κανα αφρούς σαν σαπουναδα
θα 'τρωγα και στο κυλικείο
σάντουιτς με μύδια μαρμελάδα.
ΥΓ.- Η Μαριανίνα έγραφε η μιλούσε δημοσίως ΜΟΝΟ όταν είχε επί της ουσίας κάτι να πει. Κι' αυτό πολύ επιλεκτικά. Πρόσεχε πάρα πολύ σε ποιον το εμπιστευόταν. Γι' αυτό και κάθε τι δικό της, στον αντίποδα της ναρκισσιστικής φλυαρίας που επικρατεί στις μέρες μας, είναι μια όαση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου