Ηλεκτρονικό Σημειωματάριο: Το αληθινό κόστος του μπέικον

Άρθρο του βραβευμένου δημοσιογράφου και συγγραφέα Nicholas Kristof* στην εφημερίδα "The New York Times", στις 5 Αυγούστου 2023, με τιτλο "The Truth Αbout Your Bacon"

Όταν ήμουν ακόμα παιδί, στην οικογενειακή μας φάρμα, είχαμε και μεις γουρούνια αν και, για να είμαι ειλικρινής, δεν μου πολυάρεσαν. Αυτοί που υπερασπίζονται τα "παραγωγικά" ζώα συγκρίνουν μερικές φορές τα γουρούνια με τους σκύλους, τα δικά μας γουρούνια όμως δεν είχαν κάτι που να θυμίζει σκυλίσια αφοσιωση. Αντιθέτως μάλιστα, ήταν απαιτητικά, φωνακλαδικα, πεισματάρικα και πάντα πρόθυμα να το σκάσουν.

Ήμουν, θυμάμαι, περίπου 15 χρόνων, όταν αναγκάστηκα να διασχίσω περισσότερα από δύο μίλια μέσα στο δάσος, για να εντοπίσω τρία από αυτά και να τα οδηγήσω πίσω στη φάρμα. Ήταν αδύνατον να τα πείσω να με ακολουθήσουν με το καλό, και η όλη επιχείρηση ήταν σκέτος εφιάλτης.

Και όμως τα γουρούνια της φάρμας μας ήταν αναμφίβολα πολύ έξυπνα. Το καθένα είχε την δική του ξεχωριστή προσωπικότητα και τα θηλυκά ήταν καταπληκτικές μητέρες. Εν ολίγοις, δεν θα μπορούσα να συγκρίνω τα γουρούνια με τα golden retrievers. Τα γουρούνια μοιάζουν περισσότερο με τους ανθρώπους.

Τώρα, καμία μικρή οικογενειακή φάρμα δεν εκτρέφει πλεον γουρούνια. Στις μέρες μας, το χοιρινό κρέας παράγεται σχεδόν αποκλειστικά στις τεράστιες εργοστασιακές μονάδες της εντατικοποιημενης κτηνοτροφίας, και νομίζω ότι τα ζώα υφίστανται ιδιαίτερη κακοποίηση, όπως άλλωστε φαίνεται και από τις εικόνες που βιντεοσκοπούνται κρυφά, από ομάδες που αγωνίζονται για τα δικαιώματα των ζώων, κατά την διάρκεια των μυστικών τους ερευνών.

Η Μη Κυβερνητική Οργάνωση Animal Outlook, που έχει έδρα στην Ουάσιγκτον και το Λος Άντζελες, έστειλε έναν ερευνητή να εργαστεί τέσσερεις μήνες στην χοιροτροφική μονάδα Holden Farms της Μιννεσότα. Ο ερευνητής αυτός βιντεοσκόπησε γουρουνάκια που στειρώνονται χωρίς κανένα απολύτως αναισθητικό. Στο πλάνο φαινονται εργάτες που κάνουν μια τομή στο δέρμα του όσχεου και τραβούν έξω τους όρχεις, ενώ τα γουρουνάκια ουρλιάζουν από τον πόνο. "Είναι κατατρομοκρατημένα", λέει για τα μικρά ζωάκια ο άνθρωπος αυτός, δεν θέλει όμως να αποκαλυφθεί τ' όνομα του, καθώς σκοπεύει να συνεχίσει τις μυστικές έρευνες. Στο ίδιο βίντεο φαίνονται επίσης εργάτες που αναμειγνύουν σπλάχνα από νεκρά μωρά και τα ταιζουν σε έγκυες χοιρομητερες, υποχρεώνοντας τα ζώα σε καννιβαλισμο, και υποστηρίζοντας ότι αυτή η τροφή θα μπορούσε να ενισχύσει το ανοσοποιητικό τους.

Τα τραυματισμένα η άρρωστα μωρά της εκτροφής κλείνονται μέσα σε σφραγισμένα κουτιά και θανατώνονται με διοξείδιο του άνθρακα. Αυτός ο τρόπος θανάτωσης όμως, δεν είναι πάντοτε αποτελεσματικός, και στο βίντεο βλέπουμε ότι μερικά γουρουνακια καταφέρνουν να επιβιώσουν και, μετά το πέρας της δοκιμασίας, κουνιούνται ακόμη. Κατά την άποψη του ερευνητή, αυτό συμβαινει όταν η παροχή του θανατηφόρου αερίου είναι ανεπαρκής, για λόγους οικονομίας.

Το βίντεο γυρίστηκε πριν από τρία χρόνια, και η οργάνωση Animal Outlook λέει ότι, κάθε προσπάθεια συνεργασίας με τις τοπικές αρχές, προκειμένου να εφαρμοστεί η νομοθεσία περί κακοποίησης των ζώων, απέτυχε, γι' αυτό και το δίνει τώρα στην δημοσιότητα.

Η επιχείρηση "Holden Farms" δεν απάντησε σε συγκεκριμένες ερωτήσεις σχετικά με την στείρωση και την θανάτωση των μικρών, σημείωσε όμως ότι το βίντεο ήταν παλιό και ότι σκοπεύει να διερευνήσει το ζήτημα και να προχωρήσει στις απαιτούμενες "διορθώσεις".

"Κατανοούμε την ανησυχία σας σχετικά με αυτά που δείχνει το βίντεο, όμως πιστεύουμε ότι πολλές από τις εικόνες που κοινοποιήθηκαν έχουν αναδειχθεί σκοπίμως εκτός πλαισίου, και δεν αντιπροσωπεύουν την συνήθη φροντίδα μας για τα ζώα", μου είπαν οι εκπρόσωποι της "Holden Farms". "Η φροντίδα των ζώων είναι για την "Holden Farms" ύψιστη προτεραιότητα. Συνεχώς προσπαθούμε να ξεπεράσουμε τον εαυτό μας και θέτουμε σε εφαρμογη νέες τεχνολογίες για να βελτιώσουμε τις πρακτικές που περιλαμβάνουν σωστή φροντίδα για τα ζώα μας", πρόσθεσαν.

Όλα τα πράγματα στη ζωή έχουν ένα "κόστος". Το βίντεο της Animal Outlook δείχνει αυτά που συμβαίνουν μέσα σ' έναν σύγχρονο σταύλο. Σας προειδοποιω ότι περιλαμβάνει σκληρές εικόνες και είναι δύσκολο να το παρακολουθήσετε. Δείτε το και αποφασίστε: πόσο νομίζετε ότι "κοστίζει" το μπέικον;

Η δεύτερη μυστική έρευνα έγινε από την οργάνωση "Έλεος για τα Ζώα" (Mercy for Animals) που έχει έδρα στο Λος Άντζελες και προσπαθεί να θέσει τέλος στην βιομηχανοποιημένη κτηνοτροφία. Ο ερευνητής της οργάνωσης, ο οποίος επίσης επιθυμεί να παραμείνει ανώνυμος, ερεύνησε τις συνθήκες που επικρατούν σε μια χοιροτροφικη μονάδα της πολιτείας Νεμπράσκα. Η μονάδα αυτή έχει την επωνυμία "Buffalo Plains Genetics" και δεν ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση μας να εκφράσει την άποψη της.

Εδώ η κακοποίηση δεν είναι τόσο εντυπωσιακή όπως εκείνη που φάνηκε στο προηγούμενο βιντεο, δεν παύει όμως να ενισχύει την άποψη μου ότι η σημερινή μαζική παραγωγή χοιρινού κρέατος είναι από την φύση της απάνθρωπη. Και στις δύο χοιροτροφικές μονάδες, οι έγκυες γουρουνίτσες ("χοιρομητέρες") ζουν κλεισμένες μέσα σε πολύ στενά κλουβιά που ονομάζονται "κλωβοί εγκυμοσύνης". Το μέγεθος αυτών των κλουβιων είναι κατά τι στενότερο και κοντύτερο από ένα ανθρώπινο φέρετρο, έτσι ώστε η γουρουνίτσα δεν μπορεί να κουνηθεί σχεδόν καθόλου, ούτε να γυρίσει πλευρό.

"Είναι σαν να περνάς τη ζωή σου στο κάθισμα ενός αεροπλάνου", μου είπε η διακεκριμένη καθηγήτρια Ζωολογίας και συγγραφέας Temple Grandin (Τεμπλ Γκραντιν). Όταν οι γουρουνίτσες είναι έτοιμες να γεννήσουν, μεταφέρονται στους "κλωβους τοκετου" που είναι κλουβιά παρόμοια με τα προηγούμενα, αλλά έχουν στο πλάι μερικά ανοίγματα για να μπαινοβγαίνουν τα γουρουνάκια. Ύστερα από λίγες εβδομάδες θηλασμού, οι "χοιρομητέρες" γονιμοποιούνται ξανά με τεχνητή σπερματέγχυση, και επιστρέφουν στους κλωβούς εγκυμοσύνης. Η διαδικασία επαναλαμβάνεται για όσο διάστημα παραμένουν υγιείς και "παραγωγικές". Υστερα σφάζονται.

Το σύστημα της εντατικοποιημένης, εργοστασιακού τύπου, κτηνοτροφίας επικαλείται δύο υπερασπιστικούς λογους. Ο πρώτος είναι το κόστος παραγωγής που καθιστά τα προϊόντα ζωικής προέλευσης προσιτά ακόμα και σε οικογένειες με χαμηλό εισόδημα. Πράγματι, από το 1950 μέχρι σήμερα, το κόστος μιας χοιρινής μπριζόλας έχει σχεδόν υποδιπλασιαστεί. Και πράγματι, οι μικρές οικογενειακές φάρμες της περασμένης εποχής δεν θα μπορούσαν να ανταγωνιστούν αυτό το κόστος. Ο δεύτερος λόγος είναι το γεγονός ότι, στα κλειστά συστήματα εκτροφής, τα γουρούνια ελέγχονται καλυτερα. Μπορεί να μην απολαμβάνουν ελευθερία κινήσεων, ήλιο και καθαρό αέρα, όμως δεν κρυώνουν, δεν ζεσταίνονται, δεν πεινούν, δεν διψούν και είναι αποπαρασιτωμένα.

Η αλήθεια είναι ότι οι εργοστασιακού τύπου φάρμες μεταθέτουν ένα μέρος του κόστους στο περιβάλλον: μια και μόνη μονάδα εντατικοποιημένης χοιροτροφίας μπορεί να παράγει ποσότητα περιττωμάτων η οποία ισοδυναμεί με εκείνην που προκύπτει από μια πόλη εκατό χιλιάδων κατοίκων, χωρίς μάλιστα να διαθέτει μονάδα επεξεργασίας λυμάτων για να μη μολύνει τα ρέματα.

Ένα άλλο μέρος του κόστους μετατίθεται στα ίδια τα ζώα: φυλακισμένα και στερημένα από κάθε δυνατότητα κίνησης, αυτά τα έμβια και έμψυχα όντα επιβιώνουν αλλά δεν ζουν. Με ανεκπλήρωτες τις βασικές ζωτικές τους ανάγκες, βιώνουν έντονη και συνεχή ματαίωση (frustration) και εκδηλώνουν διάφορες στερεοτυπίες. Μασούν τα μεταλλικά κάγκελα των κλουβιών και δαγκώνουν τις ουρές των άλλων. Το τελευταίο είναι και ο λόγος εξ αιτίας του οποίου οι εκτροφείς κόβουν τις ουρές στα μωρά, συνήθως χωρίς ούτε τοπική αναισθησία.

Αν ένας έφηβος τολμούσε να κόψει τις ουρές κάποιων ζώων και να ξεριζώσει τους όρχεις τους, θα ήταν αναμενόμενο να συλληφθεί και να καταδικαστεί για την σκληρότητα του. Όταν όμως ο έφηβος αυτός μεγαλώσει και γίνει εκτελεστικός διευθυντής μιας εταιρείας που το κάνει αυτό σε μαζική κλίμακα, τότε θα γίνει πλούσιος και διακεκριμένος για την επιχειρηματική του δραστηριότητα.

Στα βίντεο φαίνονται κακοπληρωμένοι εργάτες να κακομεταχειρίζονται ζώα και να πετούν όρχεις γουρουνιών ο ένας στον άλλον. Γρανάζια του συστήματος είναι κι αυτοί. "Οι ανώτεροι καταπιέζουν τους κατώτερους, και οι εργάτες που δέχονται καταπίεση ξεσπούν με την σειρά τους πάνω στα ζώα", επισημαίνει ο ερευνητής.

Δυστυχώς, φαίνεται ότι τα πράγματα γίνονται όλο και χειρότερα. Τώρα μάλιστα, ο κλάδος των κτηνοτροφικών επιχειρήσεων προσπαθεί να πείσει το Κονγκρέσο να εγκρίνει νομοθεσία που να υπονομεύει τους τοπικούς νόμους για την καλή διαβίωση των ζώων.

"Νόμος για την παρεμπόδιση της καταπίεσης του εμπορίου κτηνοτροφικών προϊόντων", Ending Agricultural Trade Suppression, or EATS, Act, ονομάζεται η προτεινόμενη νομοθεσία, εγώ όμως νομίζω πως πρόκειται για ένα τεράστιο βήμα προς τα πίσω. "Νόμος που προωθεί την Κακοποίηση των Ζώων", "Animal Abuse Act", θα ήταν σωστότερο να λέγεται.

Δεν ξέρω πού ακριβώς βρίσκεται η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην κερδοφορία και την συμπόνοια. Αυτό είναι κάτι που δυσκολεύομαι να το διαπραγματευτώ. Δεν καταλαβαίνω γιατί δεν μπορούμε να παραχωρήσουμε στα γουρούνια λίγο περισσότερο χώρο για να ζήσουν, ή να τους φερθούμε με λίγο λιγότερη απανθρωπιά. Γιατί δεν μπορούμε να προσφέρουμε λίγη περισσότερη ευζωια στα ζώα χωρίς να ανεβάσουμε το κόστος παραγωγής των τροφιμων; Δεν εχω την σωστή απάντηση σε τέτοιου είδους ερωτήματα.

Εκείνο όμως για το οποίο είμαι τώρα πλέον πεπεισμένος είναι ότι βρισκόμαστε στην λάθος πλευρά της ιστορίας και ότι, οι ερχόμενες γενιές θα κοιτάξουν κάποια στιγμή αυτά τα βίντεο και θα απορησουν πως κάποτε υπήρξαν πολιτισμένοι άνθρωποι που μπόρεσαν, με τα μάτια κλειστά, να ανεχτούν μια τέτοια νομιμοποιημένη βία απέναντι σε συναισθανομενα πλάσματα και συντρόφους μας πάνω στη γη.

*Ο Nicholas Kristof συνεργάζεται με τους "The New York Times"από το 1984, αρθρογραφεί τακτικά από το 2001, και έχει βραβευθεί με δύο βραβεία Pulitzer. Έχοντας μεγαλώσει σε αγρόκτημα παραδοσιακού τύπου, δηλώνει ότι η κακοποίηση των ζώων της σύγχρονης βιομηχανοποιημένης κτηνοτροφίας τον αφορά, αισθάνεται υπόλογος και, κάθε τόσο, επανέρχεται στο ζήτημα αυτό, στα πλαίσια της αρθρογραφίας του [What a Girl's Goat Teaches Us About Our Food, Turning the Tide on Animal Suffering, Spy Cams Show What the Pork Industry Tries to Hide].

Απόδοση στα ελληνικά, Κακη Πριμηκύρη

Πρωτότυπο κειμενο στα αγγλικά (μαζί με τα βιντεο που εγώ απέφυγα να ανεβάσω γιατί ειναι σπαρακτικά), εδώ: https://www.nytimes.com/2023/08/05/opinion/hog-farming-secret-video.html -- https://twitter.com/NickKristof/status/1687814634043244544 -- https://tinyurl.com/5r4x7p9d

Σχετικοι σύνδεσμοι: