Οι επιπτώσεις της αιχμαλωσίας στον εγκέφαλο μεγάλων θηλαστικών όπως οι ελέφαντες και τα δελφίνια - τι είναι η νευρολογική κακοποίηση

Εχετε σκεφτεί ποτέ πως μπορεί να είναι η ζωή σε συνθήκες στέρησης για θηλαστικά προικισμένα με ιδιαιτέρως αναπτυγμένο εγκέφαλο, όπως οι ελέφαντες και τα κητώδη; 

Η δυστυχία στους ζωολογικούς κήπους και τις δεξαμενές των δελφιναριων είναι συνήθως εμφανής. Εκτος όμως από την θλιβερή εικόνα αυτών των ζωων που αντικρύζει ένας σκεπτόμενος και συναισθανομενος παρατηρητής, υπάρχει και η αθέατη πλευρά του προβληματος που έχει να κάνει με σοβαρές ιστολογικές και λειτουργικές αλλοιώσεις τις οποίες υφίσταται ο εγκέφαλος τους. 

Το περιβαλλον στους ζωολογικούς κήπους και τα δελφιναρια είναι τραγικά υποβαθμισμενο ως προς την πολυπλοκότητα και τα ερεθίσματα που ένας αναπτυγμένος εγκέφαλος χρειάζεται για την εύρυθμη λειτουργία του. Σήμερα πλέον, το όλο ζήτημα έχει πλέον μελετηθεί συστηματικά από εξειδικευμενους νευροεπιστήμονες όπως ο καθηγητής του Colorado College, Bob Jacobs*, ο οποίος χαρακτηρίζει την αιχμαλωσία "νευρολογική κακοποίηση" (neural cruelty) και επισημαίνει:  

"Η διαβίωση σε χώρους άγονους και περιορισμένους, που δεν παρέχουν στα ζώα τα απαραίτητα ερεθίσματα και την δυνατότητα της κατάλληλης κοινωνικής αλληλεπιδρασης, φαίνεται ότι λεπταίνει τον εγκεφαλικό φλοιό - το τμήμα δηλαδή του εγκεφάλου που έχει σχέση με την εκούσια κίνηση και τις ανωτερες γνωστικές λειτουργίες, μεταξύ των οποίων η μνήμη, ο προγραμματισμός και η λήψη αποφάσεων. 

Επιφέρει όμως και άλλες συγκεκριμένες αλλοιώσεις. Τα τριχοειδή αγγεία συρρικνώνονται, αποστερώντας τον εγκέφαλο από την πλούσια παροχή οξυγόνου που είναι απαραίτητη για την επιβίωση του. Οι νευρώνες (δηλαδή τα νευρικά κύτταρα) μικραίνουν, και οι δενδρίτες (δηλαδή οι κλάδοι που σχηματίζουν συνδέσεις με άλλα νευρικά κύτταρα) γίνονται λιγοτερο περίπλοκοι, με αποτέλεσμα την μείωση της νευροχημικης επικοινωνίας μέσα στον εγκεφαλο. Ως εκ τούτου, τα εγκεφαλικά κύτταρα των ζώων που ζουν σε αιχμαλωσία επεξεργάζονται τις πληροφορίες με τρόπο λιγότερο αποτελεσματικό, σε σύγκριση με εκείνα που ζουν στο φυσικό περιβάλλον. 

Εχουμε ισχυρές ενδείξεις ότι, το εμπλουτισμένο περιβάλλον, η δυνατότητα κοινωνικής επαφης και η επάρκεια ζωτικού χώρου σε περισσότερο φυσικά ενδιαιτήματα, είναι συνθήκες απολύτως απαραίτητες για θηλαστικά που είναι μακρόβια και έχουν ιδιαιτέρως αναπτυγμένο εγκέφαλο, όπως οι ελέφαντες και τα δελφίνια. Η βελτίωση αυτών των συνθηκών μειώνει τις δυσάρεστες στερεοτυπικες συμπεριφορες**, βελτιώνει τις εγκεφαλικές συνδέσεις και προαγει νευροχημικες αλλαγές που βελτιώνουν την μάθηση και την μνήμη". 

Το παραπάνω κείμενο συνυπογράφουν οι νευροεπιστήμονες Jacobs, B., Rally, H., Doyle, C., O’Brien, L., Tennison, M. και Marino, L. (2022), σε εργασία τους που έχει τίτλο "Putative neural consequences of captivity for elephants and cetaceans",  Reviews in the Neurosciences, 33 (4), 439-465.

Πηγή: The Whale Sanctuary Project at https://tinyurl.com/bdc5svh5 

Απόδοση στα ελληνικα by Gatouiti

*https://theconversation.com/the-neural-cruelty-of-captivity-keeping-large-mammals-in-zoos-and-aquariums-damages-their-brains-142240 -- https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/revneuro-2021-0100/html?lang=en -- https://www.ecowatch.com/animals-captivity-brain-damage-2647869196.html#rebelltitem7

**https://www.bornfree.org.uk/zoochosis -- https://m.facebook.com/story.php?story -- https://youtu.be/G9VknSe6AhU?si=s2ruzpW7cnWTFEwi -- https://www.sciencetimes.com/articles/27505/20200929/cruelty-zoos-aquariums-damages-brains.htm

ΥΓ. "Σήμερα, Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, μην ξεχνάμε και τα ψυχικά τραύματα των ζώων που ζουν φυλακισμένα σε ζωολογικούς κήπους και ενυδρεία. Ζώα με εμφανή τα σημάδια της κατάθλιψης λόγω του μακροχρόνιου εγκλεισμού. Ζώα που συχνά παρουσιάζουν αυτοκαταστροφικά συμπεριφορά, ακόμη και αυτοκτονικές τάσεις. Ζώα που τιμωρήθηκαν και φυλακίστηκαν χωρίς να έχουν διαπράξει κανένα έγκλημα, στερούμενα την ελευθερία αλλά και την ψυχική τους υγεία. Γιατί δικαίωμα στην ψυχική υγεία δεν έχει μόνο ο άνθρωπος αλλά και τα θύματά του". (Photo via Πέτρος Κατσακος at https://tinyurl.com/24zty926)

Το εντυπωσιακό σε όλη αυτήν την ιστορία είναι ότι η δυστυχία τους δεν είναι απλώς κάτι θεωρητικό. Σήμερα, τα ψυχικά τραύματα είναι αναγνωρίσιμα από την Νευροεπιστήμη. Και έχουν καθαρά υλική υπόσταση που αντιστοιχεί σε συγκεκριμένες ιστολογικές και νευροχημικες εγκεφαλικές αλλοιώσεις, έτσι που μπορούμε πλέον να μιλάμε για απολύτως μετρήσιμη "νευρολογική κακοποίηση" (neural cruelty). 

Παρά το γεγονός ότι όλα τα αιχμάλωτα κητώδη δεν μπορούν να απελευθερωθούν πλήρως και να επιβιώσουν χωρίς ανθρώπινη φροντίδα στην ανοικτή θάλασσα, τα θαλάσσια καταφύγια είναι μια λύση που θα τους προσφέρει μεγαλύτερο ζωτικό χώρο και περισσότερη αυτονομία, επιτρέποντας στον εγκέφαλό τους να θεραπεύσει μερικά από εκείνα τα μη ορατά τραύματα που συνοδεύουν τις σωματικές και ψυχοδιανοητικες δυσλειτουργίες της δυστυχισμένης και φτωχής τους ζωής. 

Καταχωρηθηκε

Κοινοποιηθηκε

Σχετικός σύνδεσμος: Η αιχμαλωσία αλλοίωνει τον εγκέφαλο των μεγαλόσωμων θηλαστικών: http://filikaki-blog.blogspot.com/2021/08/blog-post_30.html