Η στείρωση της γάτας είναι μονόδρομος

Για τα ζώα συντροφιάς (pets), υπερπληθυσμός σημαίνει εκατομμύρια σκυλιά και γατιά που καταλήγουν με ευθανασία στα  kill shelters του "οργανωμένου" Βορρά, και ακόμα περισσότερα που παραμένουν "αδέσποτα" στον "ανοργάνωτο" Νότο. Σημαίνει "αναλώσιμα γατάκια" στις γειτονιές, στα νησιά και τους τουριστικούς προορισμούς της Ελλάδας, λουλουδάκια που φυτοζωούν μονάχα μια σεζόν, και μαραίνονται αχάιδευτα κι' αθέατα πολλές φορές. Εκεί όπου οι υποδομές είναι ανύπαρκτες, εθελοντές τρέχουν και δεν φτάνουν, στειρώνουν όσες περισσότερες γάτες μπορούν, και ζητούν βοήθεια για να μετριάσουν τις αρρώστειες, την πείνα και τον θάνατο. Και συ έχεις μια γάτα κι' αναρωτιέσαι αν θα πρέπει να την στειρώσεις; Υπευθυνότητα προς τα ζώα συντροφιάς σημαίνει στείρωση. Σωστό ή μήπως όχι; 

Κι' όμως, αυτό που κάποτε όλοι οι κτηνίατροι ανεπιφύλακτα  συνιστούσαν στους κηδεμόνες των σκυλιών, έρχονται σήμερα νέες έρευνες να το αμφισβητήσουν. Εκτός του ότι η στείρωση αποτρέπει την ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, υπάρχουν οφέλη και κίνδυνοι που προκύπτουν από αυτήν και που πρέπει να σταθμιστούν, λένε. Γιατί οι γεννητικοί αδένες έχουν να παίξουν κι άλλους ρόλους εκτός από εκείνον της αναπαραγωγής. Μπορεί αυτό που ισχύει για τους σκύλους* να μην ισχύει και για τις γάτες; 

Η αλήθεια είναι ότι, για τις γάτες δεν υπάρχουν μελέτες που να δείχνουν ότι η στείρωση αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου, όπως το μαστοκύττωμα και το αιμαγγειοσάρκωμα που στον σκύλο εμφανίζουν αυξημένη συχνότητα εμφάνισης μετά την στείρωση. Το λέμφωμα στις γάτες δεν είναι σπάνιο, δεν αποδεικνύεται όμως ότι εμφανίζεται συχνότερα στις στειρωμένες. Εκτός αυτού, υπάρχει κι' ένας ισχυρότερος λόγος που απαλλάσσει τους κτηνιάτρους και τους κηδεμόνες των γατιών από το βάσανο της αμφισβητησης: η ιδιαιτερότητα της φυσιολογίας του γεννητικού συστήματος της γάτας δεν επιτρέπει εναλλακτικές, δηλαδή αποχή από το ζευγάρωμα, ή στείρωση με διατήρηση των ορμονών. Στις γάτες, η ωοθηλακιορρηξία προκαλείται μόνο με το ερέθισμα της πράξης του ζευγαρώματος (cats are induced ovulators), και όχι στα πλαίσια εξέλιξης του περιοδικού κύκλου των ωοθηκών, όπως συμβαίνει στον άνθρωπο, τον σκύλο και άλλα θηλαστικά.  

Τα θηλυκά σκυλιά έχουν περίοδο συνήθως δύο φορές το χρόνο. Στον κύκλο λειτουργίας των ωοθηκών τους συμπεριλαμβάνεται ο πρόοιστρος και ο οίστρος που διαρκούν περίπου τρεις εβδομάδες. Αν δεν ακολουθήσει εγκυμοσύνη, τον οίστρο διαδέχεται ένα μεγάλο χρονικό διάστημα ηρεμίας, κατά το οποίο το θηλυκό ζώο δεν έχει καμία απολύτως ανησυχία, ούτε θέλει να ζευγαρώσει, ούτε ενδιαφέρεται για τα αρσενικά. Αν εξαιρέσεις λοιπόν περίπου έξι δύσκολες εβδομάδες κάθε χρόνο, ένα αστείρωτο θηλυκό σκυλί είναι απολύτως ήρεμο όλο το υπόλοιπο διάστημα, όπως αν ήταν στειρωμένο, και δεν χρειάζεται κάποια ιδιαίτερη προσοχή γιατί τότε δεν υπάρχει κανένας απολύτως κίνδυνος ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. 

Στα θηλυκά γατιά, τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Η γάτα δεν έχει ωορρηξία αν δεν ζευγαρώσει**. Αυτό σημαίνει πως μια γάτα σε αποχή, κατά την οποία δεν της επιτρέπεται να συναντηθεί με αρσενικό, θα εκδηλώνει επιθυμία ζευγαρώματος καθ' όλη σχεδόν την διάρκεια του έτους, κι αυτό είναι ιδιαιτέρως βασανιστικό, τόσο για την ίδια όσο και για τους ανθρώπους με τους οποίους συνυπάρχει. Μια γάτα εξαναγκασμένη σε αποχή βρίσκεται σε διαρκές στρες, κι αυτό έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία της. Μια γάτα που είναι στειρωμένη αλλά διατηρεί τις ωοθήκες της, δεν μένει έγκυος αλλά ζευγαρώνει πολλές φορές τον χρόνο, σχεδόν διαρκώς, με ό,τι (επίσης δυσάρεστο) αυτό συνεπάγεται, τόσο για την υγεία όσο και για την ευζωία της. Εκτός αυτού, η "ωραία του κάστρου" γίνεται πόλος έλξης επίδοξων εραστών που ξεφυτρώνουν από παντού, οριοθετούν με ούρα την περιοχή, και σηκώνουν την γειτονιά στο πόδι με τους καυγάδες τους. Συνεπώς, με μια γάτα αστείρωτη, έχεις μονάχα δύο επιλογές: να αποκτάς δύο ή και τρεις φορές το χρόνο καινούργια γατάκια, ή να την στειρώσεις. 

Μόνο καλά νέα για την στείρωση της γάτας λοιπόν γιατί, σε αυτήν την περίπτωση, δεν υπάρχουν διλήμματα. Η απόφαση είναι μια: έλεγχος γεννήσεων με καταστολή των οιστρικών κύκλων και της συνακόλουθης συμπεριφοράς. Γιατί αυτή η συμπεριφορά, εκτός από ενοχλητική για τους ανθρώπους, είναι και επικίνδυνη για την ίδια την γάτα. Το ξέρει πολύ καλά αυτό όποιος έτυχε να βρεθεί, έστω και μια φορά στη ζωή του, με μια θηλυκιά που ουρλιάζει μέρα νύχτα! Ή ακόμα χειρότερα μ' έναν αρσενικό που μαρκάρει με ούρα τον σύμπαντα κόσμο ενός σπιτιού, έτοιμος να ορμήσει στο δρόμο ανά πάσα στιγμή προς αναζήτηση θηλυκιάς, και εκθέτοντας, διαρκώς και με κάθε τρόπο, τον εαυτό του σε κίνδυνο. 

Ένας αστείρωτος σκύλος μπορεί και να περάσει όλη του τη ζωή κάτω από ανθρώπινο έλεγχο, χωρίς να είναι ούτε επιθετικός ούτε επικίνδυνος για τα άλλα σκυλιά. Ακόμα και το μαρκάρισμα του σκύλου με ούρα, όταν γίνεται εκεί που δεν πρέπει, μπορεί να ελεγχθεί. Ένας αρσενικός γάτος όμως δεν υπάρχει περίπτωση να μην εμπλακεί σε καυγάδες. Οι αστείρωτοι γάτοι είναι μαχητές. Με τα χοντρά μάγουλα και τα πρόσωπα χαρακωμένα, οριοθετούν με ζήλο την περιοχή της κυριαρχίας τους με "μηνύματα" αποτροπής για τους αρσενικούς ανταγωνιστές. Τραυματισμοί, αποστήματα, μεταδοτικές ασθένειες, όπως ιογενής λευχαιμία και aids, είναι συχνά παράσημα που οδηγούν τον αστείρωτο γάτο στον κτηνίατρο, και τον κηδεμόνα του στην ταλαιπωρία - για να μην αναφερθούμε και στην ανυπόφορη μυρωδιά που προσδίδουν στα ούρα του αρσενικού γάτου οι ορμόνες! Όλα αυτά προλαμβάνονται με την στείρωση, και ίσως να μην υπάρχει πιο εύκολη απόφαση για έναν κτηνίατρο από την απόφαση της στείρωσης ενός αρσενικού γάτου. 

Αν έχεις ένα θηλυκό αστείρωτο σκυλί, μπορείς να το προσέχεις, να μη ζευγαρώσει ποτέ και να είναι καλά. Μια αστείρωτη γάτα όμως, θα υπακούει στις εντολές των ορμονών μέχρι να βγει η ψυχή της, ή θα καταλήξει πολύ πιο γρήγορα άρρωστη και δυστυχής. Και είναι μαρτύριο να κρατάς έναν αρσενικό γάτο αστείρωτο σε περιορισμό. Μια γατομαμά με τα γατάκια της ίσως είναι ένα από τα πιο τρυφερά πράγματα που υπάρχουν στον κόσμο, για έναν υπεύθυνο άνθρωπο όμως η στείρωση της γάτας του είναι μονόδρομος. 

*Βλ. επίσης άρθρο του Αμερικανού κτηνιάτρου Will Falconer στο ηλεκτρονικό περιοδικό dogs naturally,  με τίτλο "Your Dog Needs To Be Spayed Or Neutered – Right?" (Νοέμβριος 2021)

**It’s important to note that cats are induced ovulators, which means that ovulation is triggered by the act of mating. This is in contrast to humans and other mammals, where ovulation occurs on a regular cycle. Eventually, the queen will enter another heat cycle and the reproductive cycle will repeat itself until the cat becomes pregnant [catbandit, thepetprofessionals, Induced ovulation]. Therefore, the good news is cats appear to be off the hook regarding the lifelong side effects from desexing. Because cats have entirely different reproductive patterns (“induced ovulators”), traditional spay and neuter techniques do not appear to cause long-term complications [https://foreverdog.com/wp-content/uploads/2021/09/Dexsexing-pdf.pdf].

Photo1 at welivetogether.gr

Photo2 at trihes