Ηλεκτρονικό Σημειωματάριο: Άραγε θα μπορούσε μια νέα γενιά κτηνιάτρων να είναι περισσότερο συμπονετική για τα "παραγωγικά" ζώα;

The most dangerous phrase in our language is, ‘We’ve always done it this way.’- Grace Hopper

Ο κόσμος νομίζει ότι ξεκινούν από αγάπη για τα ζώα, και όντως -αν όχι πάντοτε- έτσι συμβαίνει συχνά. Με τι ασχολούνται οι κτηνίατροι όμως; Σε μια πρώτη ματιά, η απάντηση σε αυτήν την ερώτηση φαίνεται προφανής. Όπως υπάρχουν γιατροί για τους ανθρώπους, έτσι υπάρχουν και γιατροί για τα ζώα αφού, σκυλιά, γατιά και όλων των ειδών τα ζωντανά, έρχεται στιγμή που αρρωσταίνουν. Στην πράξη όμως, δεν είναι ακριβώς έτσι. Ανάμεσα στα ζώα συντροφιάς και στους ΔΙΣεκατομμύρια εκπροσώπους των ειδών που εκτρέφονται στις εγκαταστάσεις της βιομηχανοποιημένης κτηνοτροφίας, για να γίνουν "τρόφιμα", δεν υπάρχει απλώς ένα χάσμα, υπάρχει μια άβυσσος. Η πραγματικότητα είναι πολύ πιο περίπλοκη από ό,τι φαίνεται, και οι κτηνίατροι των ζώων συντροφιάς ελάχιστη σχέση έχουν με εκείνους των "παραγωγικών ζώων".

Ήδη από τα μέσα του 20ου αιώνα, αν όχι νωρίτερα, το επάγγελμα του κτηνιάτρου συντόνισε το βήμα του, για να ακολουθήσει την εκβιομηχάνιση της παραγωγής ζωικών προϊόντων και την βιομηχανία του κρέατος. Μέχρι σήμερα, κορυφαίοι επιστημονικοί οργανισμοί, όπως η Αμερικανική Κτηνιατρική Εταιρεία (AVMA), παίζουν βασικό ρόλο στην ανάπτυξη, "επιστημονοποίηση" και παροχή ηθικής νομιμότητας σε πάρα πολύ σκληρές πρακτικές, που προκαλούν ακραία ταλαιπωρία στα ζώα.

Η Crystal Heath είναι μια κτηνίατρος που ζει και εργάζεται στην Καλιφόρνια, έχοντας ένα εντελώς διαφορετικό όραμα για το επάγγελμα της. Ως ιδρύτρια της οργάνωσης Our Honor, βρίσκεται επικεφαλής ενός κινήματος κτηνιάτρων που έρχεται να αμφισβητήσει αυτό που η ίδια αποκαλεί "corporate capture" και την εξάρτηση της ιατρικής των ζώων από επιχειρηματικά κυκλώματα, όπως αυτό της βιομηχανοποιημένης κτηνοτροφίας.

Δεν ξέρω αν ο χαρακτήρας είναι κάτι με το οποίο γεννιέσαι, αυτό όμως που σίγουρα ξέρω (γιατί το βίωσα κι' εγώ ως φοιτήτρια) είναι ότι, η σκληρότητα προς τα ζώα διδάσκεται στο πανεπιστήμιο, όταν σπουδάζεις για να γίνεις κτηνίατρος. Προσωπικά, δεν είμαι σίγουρη για το τι θα γινόταν αν τα σφαγεία είχαν γυάλινους τοίχους. Επιλέγουν την επιλεκτική τύφλωση οι άνθρωποι πολλές φορές, σίγουρα όμως, ακόμη και σήμερα (που η πληροφορία είναι τόσο εύκολα προσβάσιμη), οι περισσότεροι δεν συνειδητοποιούν ακριβώς την μορφή και το μέγεθος του "ΤΕΡΑΤΟΣ" που ονομάζεται "Factory Farming".

Το 2020, με το ξέσπασμα της πανδημίας, πολλά σφαγεία αναγκάστηκαν να κλείσουν, και πολλές κτηνοτροφικές μονάδες βρέθηκαν κορεσμένες με ένα πλεόνασμα ζώων που, ενώ ήταν έτοιμα για σφαγή, δεν μπορούσαν να ακολουθήσουν τον κύκλο της προβλεπόμενης επεξεργασίας του κρέατος. Τότε, η βιομηχανία της χοιροτροφίας έψαξε να βρει έναν τρόπο γρήγορο και φθηνό, προκειμένου να απαλλαγεί από τις εκατοντάδες χιλιάδες γουρούνια, τα οποία δεν είχε συμφέρον να συντηρήσει, αλλά ούτε μπορούσε να οδηγήσει στην σφαγή. Και τότε, εφαρμόστηκε μια πραγματικά φρικτή μέθοδος θανάτωσης που ονομάστηκε "διακοπή εξαερισμού" (ventilation shutdown plus): Τα γουρούνια κλείστηκαν σε απομονωμένους χώρους και εκτέθηκαν σε θερμοκρασίες που ξεπερνούσαν τους 60 βαθμούς κελσίου, για να πεθάνουν από θερμοπληξία.

Το κλείσιμο του εξαερισμού είναι ένας βασανιστικός τρόπος θανάτωσης των παραγωγικών ζώων που, κατά τα έτη 2022-2023, έγινε επίσημη πρακτική της βιομηχανίας παραγωγής κρέατος, και εφαρμόστηκε στις βιομηχανοποιημένες πτηνοτροφικές μονάδες, για εκατομμύρια κοτόπουλα και γαλοπούλες που είχαν προσβληθεί από την γρίπη των πτηνών. Σε μεγάλο βαθμό, αυτό οφείλεται στην Αμερικανική κτηνιατρική Εταιρεία, η οποία συνέταξε οδηγίες για την έγκριση μιας απάνθρωπης μεθόδου που αποτέλεσε την βάση της ομοσπονδιακής πολιτικής.

Μετά και από όλα αυτά, η Crystal Heath αποφάσισε να αναλάβει δράση. Βγήκε στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, καταδικάζοντας την "ventilation shutdown plus", και παρακινώντας εκατοντάδες συναδέλφους της να υποστηρίξουν ένα αίτημα προς την Αμερικανική Κτηνιατρική Εταιρεία, για την αποποίηση αυτής της βαρβαρότητας. Συντάχτηκε με ομάδες που αγωνίζονται για τα δικαιώματα των ζώων, και ήρθε σε αντιπαράθεση, όχι μόνο με την βιομηχανία του κρέατος, αλλά και με τους κτηνιάτρους των παραγωγικών ζώων, οι οποίοι την κατηγόρησαν για εξτρεμισμό και ακρότητα που ερχόταν να βλάψει τα συμφέροντα του επαγγελματικού τους κλάδου.

Κατανοώντας ότι πολλοί επαγγελματίες που ασχολούνται με τα ζώα, δεν καταδικάζουν τις ανήθικες πρακτικές και μένουν σιωπηλοί, από φόβο πως θα χάσουν την δουλειά τους, η Crystal Heath αποφάσισε να δημιουργήσει ένα δίκτυο κτηνιάτρων, με σκοπό να αμφισβητήσει την παντοδυναμία της αγοράς, με αποφασιστικότητα, νεανική αισιοδοξία και χιούμορ πολλές φορές. Στο τέλος του 2023, αναδείχθηκε από το Vox ανάμεσα στα 50 πρόσωπα από τον χώρο της διανόησης, του ακτιβισμού, της τέχνης και των επιστημών, που διακρίνονται για τον σημαντικό τους αντίκτυπο στο παρόν και το ευοίωνο όραμά τους για το μέλλον (THE FUTURE PERFECT 50).

Η οργάνωση "Our Honor" προσπαθεί να αλλάξει την πολιτική της Αμερικανικής Κτηνιατρικής Εταιρείας, να διεκδικήσει την αλλαγή της νομοθεσίας, και να κάνει γνωστές τις βαρβαρότητες της βιομηχανίας του κρέατος (και τον ρόλο των κτηνιάτρων σε αυτές) στο ευρύτερο κοινό. "Η συμπόνοια είναι μεταδοτική", είναι το μότο τους. "Our Honor": κάτι δηλαδή σαν "τιμή μας και καμάρι μας", όπως θα λέγαμε στα ελληνικά! Η ομάδα φιλοδοξεί να προκαλέσει μια θεμελιώδη ανακατεύθυνση στον προσανατολισμό του κτηνιατρικού επαγγέλματος, και να προσφέρει στους κτηνιάτρους την δυνατότητα να φανταστούν μια εναλλακτική πραγματικότητα, κόντρα στην προπαγάνδα και την σκληρότητα ενός κόσμου που κινείται με βάση τους νόμους της αγοράς. Φιλοδοξώντας να αναδείξει μια νέα γενιά κτηνιάτρων που θα τολμήσουν να αντιμετωπίσουν διαφορετικά την σχέση των ανθρώπων με τα ζώα, η οργάνωση λανσάρισε πρόσφατα και ένα επιδοτούμενο επιμορφωτικό πρόγραμμα για φοιτητές κτηνιατρικής.

Ως μάχιμη κτηνίατρος καταφυγίων (shelter vet), η Heath έχει στειρώσει περισσότερες από 30.000 γάτες, σκυλιά και άλλα ζώα συντροφιάς στην περιοχή της (Bay Aera). Συμμετέχει επίσης ως εθελόντρια σε διάφορες αποστολές που έχουν σκοπό να αναβαθμίσουν την ευζωία των ζώων συντροφιάς ανά τον κόσμο, ευελπιστώντας ότι η δική της θα είναι η τελευταία γενιά κτηνιάτρων καταφυγίων, καθώς θα έρθει σύντομα η μέρα που δεν θα υπάρχει πλέον πλεόνασμα από ανεπιθύμητα ζώα συντροφιάς ("αδέσποτα"). Με την ίδια λογική, φιλοδοξεί να εμπνεύσει τους κτηνιάτρους που ασχολούνται με τα "παραγωγικά" να επαναπροσδιορίσουν την θέση τους απέναντι στην βιομηχανία του κρέατος.

"Όπως υπάρχουν γιατροί για τους ανθρώπους, έτσι υπάρχουν και για τα ζώα" αφού, όλων των ειδών τα ζωντανά, έρχεται στιγμή που αρρωσταίνουν. Εργοδότες των κτηνιάτρων όμως, δεν είναι τα ζώα αλλά οι άνθρωποι που τα εκμεταλλεύονται. Τα ζώα δεν ψηφίζουν, δεν τους επιτρέπεται να έχουν φωνή, δεν μπορούν να διεκδικήσουν το δίκιο τους και -το κυριότερο όλων- δεν έχουν χρήματα. Γι' αυτό και, εδώ και πάρα πολλά χρόνια, η συμβατική Κτηνιατρική δεν εργάζεται προς όφελος των ίδιων των ζώων, αλλά υπηρετεί τα συμφέροντα των ανθρώπων που τα εκμεταλλεύονται. Ίσως όμως κάποτε, θα έρθει μια μέρα που η ιστορία της Κτηνιατρικής θα αναγνωρίσει γυναίκες σαν την Heath και την ομάδα της, για την τόλμη μιας φαντασίας και την ζωτική δύναμη ενός οράματος που θα έχει ανοίξει έναν καινούργιο δρόμο, έναν δρόμο όπου οι κτηνίατροι θα γίνουν πολέμιοι και όχι υπηρέτες μιας πανίσχυρης βιομηχανίας που κακοποιεί τα λεγόμενα "παραγωγικά ζώα" (και όχι μόνο).

Μέλος μιας παλαιότερης γενιάς κτηνιάτρων κι' εγώ και, παρά το γεγονός ότι, σε όλη μου την ζωή, απείχα πολύ συνειδητά από κάθε επαγγελματική δραστηριότητα που μεταφράζει τον πόνο των ("παραγωγικών" και όχι μόνο) ζώων σε κέρδος, διάβασα για την Crystal Heath και την ομάδα της (όλες γυναίκες!) μόλις προχτές (καθώς αναζητούσα στο διαδίκτυο δημοσιεύματα σχετικά με το επικείμενο τέλος ενός αμερικανικού κολαστήριου πολλών ψυχών, γνωστού στον κόσμο ως "πάρκο αναψυχής", το "Maiami Seaquarium").

Όταν αναγκάζεσαι να κάνεις πράγματα αντίθετα προς την συνείδηση και την συμπόνοια σου, έχεις δύο επιλογές: ή να αντισταθείς ή να συνηθίσεις. "You are not alone", γράφουν στην ιστοσελίδα τους οι "Our Honor", ίσως γιατί ξέρουν πόσο δύσκολο είναι να σταθείς εντελώς απέναντι στην απόρριψη και την αγριότητα των πολλών ("bulling" και "mobbing"), όταν είσαι μόνος. Με σκέψη και συμπόνοια καθαρή σαν το κρύσταλλο, και με την εξαιρετικά παρηγορητική αισιοδοξία ότι η συμπόνοια (όπως ίσως και η ελπίδα) είναι "μεταδοτική", η Crystal (τι ωραίο όνομα!) είναι μια νέα κτηνίατρος που δεν έχω γνωρίσει προσωπικά, για κάποιον λόγο όμως, αισθάνομαι πως θα ήμουν πολύ περήφανη, αν ήταν κόρη μου.