Τα βιομηχανοποιημενα ζώα υποφέρουν γιατί δεν έχουν ονομα

Σχόλιο βασισμένο στο άρθρο του Kenny Torrella  με τιτλο "How Esther the Wonder Pig put a face to factory farming", που δημοσιεύτηκε στις 3/11/23 στην Vox, με αφορμη τον θανατο της διάσημης γουρουνιτσας Έστερ Το άρθρο αποτελεί, κατά κάποιον τρόπο, μια πρωτότυπη 'νεκρολογία' και έναν μαλλον αισιόδοξο αποχαιρετισμό. "This week I wrote an obituary for @EstherThePig and how giving a face to factory farming can help make people care", έγραψε ο Kenny Torrella στο Twitter.

 

Όταν λέμε πως "αγαπάμε τα ζώα", συνηθως αναφερόμαστε στα ζώα συντροφιας (pets). Ένας λόγος εξ αιτίας του οποίου οι περισσότεροι άνθρωποι δεν νοιώθουν ανάλογη συμπόνοια για τα ζώα της σύγχρονης κτηνοτροφίας είναι ότι δεν έρχονται σε στενή επαφή μαζί τους. Για την ακρίβεια, δεν έρχονται σε καμία απολύτως επαφή, αφού οι καταναλωτες των σημερινών πόλεων τα συναντούν ως επί το πλειστον μόνον ως συσκευασμένα προϊόντα στις προθήκες των πολυκαταστηματων. Ανάμεσα σ' εκείνους και σ' αυτά, υπάρχει ένα χάσμα, μια προστατευτική ελλειψη γνωριμιας, μια απουσία σχέσης, ένα κενό. 

Αυτό ακριβώς το κενό ήρθε, πριν από 11 χρόνια, να γεμίσει η Έστερ, μια καταπληκτική γουρουνιτσα από τον Καναδα, εισβάλλοντας πρώτα το σπίτι των Τζεκινς και Γουόλτερ, των δύο κηδεμόνων της στο Τορόντο, κι ύστερα στο διαδίκτυο και τις καρδιές εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων από τις τέσσερεις άκρες του κόσμου. Λίγοι μήνες συμβίωσης μαζί της στάθηκαν αρκετοί για να οδηγήσουν τους φίλους της σε έναν πιο συμπονετικό τρόπο ζωής που ξεκίνησε από το πιάτο τους: μετά την Έστερ, οι Τζεκινς και Γουόλτερ δεν μπορούσαν πλέον να αντιμετωπίσουν το μπέικον με τον ίδιο τρόπο... 

Η συμπάθεια των ανθρώπων για τα γουρούνια ανθίζει κυρίως στον χώρο της φαντασίας, ιδιως όταν καποια απ' αυτά πρωταγωνιστούν σε ταινιες η βιβλια, όπως η Babe, το Charlotte's Web και η Okja. Από την μια η μυθοπλασία επιχειρεί να ανατρέψει την πραγματικότητα με την φαντασία, κι' από την άλλη οι ακτιβιστές προσπαθούν να υπερασπιστούν τα δικαιώματα των ζωων σε μαζική κλίμακα και μιλουν με αριθμούς: κάθε χρόνο, περισσότερα από 80 ΔΙΣεκατομμυρια* χερσαία ζώα εκτρέφονται για ανθρώπινη κατανάλωση, προορισμένα να βιώσουν έναν κατά κανόνα οδυνηρό θάνατο, μετά από μια σύντομη και συνήθως μαρτυρική ζωή. 

Τα περισσότερα βρισκονται φυλακισμένα στις εργοστασιακού τύπου μονάδες της εντατικοποιημενης κτηνοτροφίας. Όλα στερούνται τον ήλιο και τον αερα, μακρυά από τα μάτια της κοινής γνώμης και των καταναλωτων. Το καθένα τους έχει μια δική του μοναδική υπόσταση, μια δική του ιστορία, ένα πρόσωπο, και μια ψυχή. Όμως οι περισσότεροι ανθρωποι αποφεύγουν να μιλούν γι αυτά. Γιατί αυτα τα ζώα, εκτός από την χαρά της ζωής, στερούνται και κάτι ακόμα πιο βασικό: κανένα τους δεν έχει όνομα και κανεις δεν ξέρει την ιστορία τους. Οι ακτιβιστές, πολύ συχνά, δεν καταφέρνουν να τα υπερασπιστούν γιατί οι αριθμοί δεν έχουν συγκεκριμένο πρόσωπο, και οι άνθρωποι συγκινουνται πολυ περισσότερο από τα ονόματα και πολύ λιγότερο από τους αριθμούς. 

Μήπως τελικά το πρόβλημα δεν είναι τόσο οι κατά περίπτωση εκφραστές της σκληροτητας, όσο ένα κυριαρχο συστημα που την δικαιολογεί, την φυσιολογικοποιεί και την εξωραϊζει; Μηπως λοιπον τελικά είναι αλήθεια ότι οι άνθρωποι κινούνται περισσότερο ως χειραγωγουμενοι καταναλωτες και λιγότερο ως πληροφορημενα ατομα; Γιατί, οπως λέει και η συγγραφέας και ακτιβίστρια Carol J. Adams, ανάμεσα σε ενα πιάτο κρέας και τον καταναλωτή του χασκει ένα κενο, ανάμεσα σ' ένα σφαγμένο ζώο και τον άνθρωπο που το τρώει υπαρχει μια σκοπιμη σιωπη, μια αρρητη πραγματικότητα και μια απουσία. 

Ανάμεσα στην βιομηχανοποίηση των ζωων και την κατανάλωση τους από τους ανθρωπους αιωρείται η μετονομασία τους σε "ζωικό κεφάλαιο" (livestock). Ανάμεσα στον κάθε κρεατοφαγο και το πιάτο του αιωρείται ο βασανισμός και ο θάνατος ενός ζωντανού πλασματος που έχει μετονομαστεί σε κρέας. Η αποσιώπηση και η απουσία της αναφοράς στην πραγματικότητα είναι αυτό που διαχωρίζει τον ανθρωπο από το ζώο και το ζώο από το τελικό προϊόν. Ως αποτέλεσμα, τα ζώα είναι η "απούσα αναφορά" στη σχέση μας με το φαγητό. Σκοπός αυτής της απουσίας είναι να κρατηθει το "κρέας" μας διαχωρισμένο από την οποιαδήποτε ιδέα ενος ζωου με σωμα και ψυχη, έτσι ωστε να συνεχίσουμε να το τρώμε, θεωρώντας ότι καταναλώνουμε κάτι και όχι κάποιον.

Photo

Photo2

*ο αριθμός αυξάνεται από χρόνο σε χρονο [Βλ. https://ourworldindata.org/animal-welfare]