Σήμερα, υπάρχουν στην γη περίπου 80 δισεκατομμύρια ζώα που εκτρέφονται για κρέας και άλλα ζωικά προϊόντα και καταλαμβάνουν περισσότερο από το 60% της συνολικής βιομάζας των χερσαίων θηλαστικών. Πέρα όμως από την οικονομική τους χρησιμότητα, ελάχιστα γνωρίζουμε για το πώς αντιλαμβάνονται τον κόσμο τα γουρούνια, οι αγελάδες, τα πρόβατα και οι κατσίκες. Οι περισσότεροι ερευνητές των λεγόμενων "εφαρμοσμένων" επιστημών δεν βρίσκουν κανέναν απολύτως λόγο να ασχοληθούν με ένα τέτοιο θέμα, καθώς τα ζώα αυτά αντιμετωπίζονται μόνο ως "ζωικό κεφάλαιο" και αποκαλούνται "παραγωγικά".
Παρ' όλα αυτά, την τελευταία δεκαετία, στην Γερμανία, ένα από τα μεγαλύτερα ερευνητικα κέντρα του κόσμου, το Ινστιτούτο Έρευνας και Βιολογίας των Παραγωγικών Ζώων [Research Institute for Farm Animal Biology (FBN)], έρχεται να καλύψει το κενό. Εκεί, οι επιστήμονες προσπαθούν να ανακαλύψουν τι συμβαίνει μέσα στο μυαλό αιγοπροβάτων, αγελάδων και γουρουνιών. Και έχουν αποδείξει ότι τα γουρούνια εμφανίζουν ενσυναίσθηση, οι κατσίκες ανταγωνίζονται τους σκύλους σε δοκιμασίες κοινωνικής νοημοσύνης, και οι αγελάδες είναι σε αρκετά εκπαιδεύσιμες και διαθέτουν αυτοεπίγνωση.
Σε άρθρο του David Grimm, αφιερωμένο στη νόηση και τα συναισθήματα των "παραγωγικών" ζώων, που δημοσιεύτηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2023 στο περιοδικό Science, περιγράφεται, μεταξύ άλλων, και ένα πολύ εντυπωσιακό πείραμα: Σε ένα δωμάτιο-αχυρώνα του FBN ο Νάροθ και οι συνεργάτες του μελετούν την ενσυναίσθηση των γουρουνιών. Δέκα γουρουνάκια 6 μηνών κάθονται μαζεμένα σε μια γωνιά του δωματίου, μέχρις ότου οι ερευνητές τοποθετούν στην άλλη άκρη ένα μεγάλο ξύλινο κουτί με ένα δικτυωτό παράθυρο και μια πόρτα. Μετά από λίγα λεπτά τα γουρουνάκια αρχίζουν να συγκεντρώνονται γύρω από το άνοιγμα της πόρτας για να εξερευνήσουν το καινούργιο αντικείμενο. Κανένα δεν έχει διδαχθεί πώς να ανοίγει ένα τέτοιο κουτί, σύντομα όμως αρχίζουν να μυρίζουν και να δαγκώνουν τον μοχλό, μέχρις ότου δύο από αυτά αντιλαμβάνονται ότι, σπρώχνοντας τον μοχλό με το ρύγχος τους, η πόρτα ανοίγει. Ύστερα μερικά μπαίνουν μέσα στο κουτί και αρχίζουν να το εξερευνούν.
Στο επόμενο στάδιο του πειραματισμού, το κουτί μετατρέπεται σε παγίδα και, μόλις ένα γουρουνάκι μπει μέσα σε αυτό, η πόρτα κλείνει. Στη μελέτη που δημοσίευσαν οι ερευνητές του FBN, το 2022, περιγράφουν ότι τα γουρουνάκια κατάφεραν να απεγκλωβίσουν τον σύντροφό τους μέσα σε 20 λεπτά. Κάθε φορά που επαναλαμβανόταν το πείραμα, τα γουρουνάκια-διασώστες έτρεχαν να ανοίξουν το κουτί όταν ένας σύντροφός τους βρισκόταν παγιδευμένος μέσα σε αυτό. Και το έκαναν για να τον σώσουν και όχι από απλή περιέργεια, όπως συνέβαινε όταν το κουτί ήταν άδειο. Έσπευδαν μάλιστα, τόσο περισσότερο όσο το παγιδευμένο γουρουνάκι ξεφώνιζε από δυσφορία. Αυτό σημαίνει ότι τα γουρουνάκια "διασώστες" είχαν κινητοποιηθεί από τη συναισθηματική κατάσταση του εγκλωβισμένου γουρουνιού.
Άλλες έρευνες έχουν δείξει ότι οι αγελάδες εμφανίζουν χαρακτήρες με διαφορετικό βαθμό αισιοδοξίας και απαισιοδοξίας, και ότι διαθέτουν επίσης κι' αυτές, όπως και τα γουρούνια, νοητικές και συναισθηματικές δυνατότητες.
Σύμφωνα με τους ερευνητές του FBN, είναι βολικό για την ανθρώπινη συνείδηση να θεωρεί πως τα γουρούνια είναι απλώς ζώα που αρέσκονται να κυλιούνται στη λάσπη και οι αγελάδες υπάρχουν μόνο για να δίνουν γάλα και μοσχάρια. Είναι βολικό για τους ανθρώπους να θαυμάζουν τη νοημοσύνη των ζώων συντροφιάς και να αγνοουν ηθελημένα τις ικανότητες άλλων ειδών τα οποία αξιολογούνται μόνον ως τροφή. Όμως τα γουρούνια, οι αγελάδες, οι κατσίκες, τα πρόβατα και τα κοτόπουλα διαθέτουν γνωστικές και συναισθηματικές ικανότητες, πολύ περισσότερες από όσες (θα θέλαμε να) γνωρίζουμε για τα κακοποιημένα ζώα της σύγχρονης βιομηχανοποιημένης κτηνοτροφίας, σε μια εποχή που, κάθε χρόνο, οι εκατοντάδες μελέτες που βγαίνουν στο φως της δημοσιοτητας αναφέρονται κυρίως στους σκύλους.
Η Jane Goodall λέει πως δεν γίνεται να έχεις κάποτε μοιραστεί τη ζωή σου με έναν σκύλο ή μια γάτα και να μην καταλαβαίνεις πως τα ζώα έχουν προσωπικότητες και μυαλό και συναισθήματα. Αν είναι έτσι, ακόμα και με την πιο συμβατική προσέγγιση, και χωρίς απαραιτήτως να αναφερθούμε σε "Δικαιώματα", θα ήταν αντιεπιστημονικό να παραβλέψουμε ότι η Ευζωία των παραγωγικών ζώων εξαρτάται από την ψυχοδιανοητική τους υγεία, όπως και από την σωματική -κάτι που είναι καιρός να αρχίσουμε να λαμβάνουμε υπ' όψιν, όχι μόνο για την συμπόνοια αλλά και για την βιωσιμότητα, όχι μόνο της κτηνοτροφίας αλλά και την δική μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου