Η πολιτεία αφοπλίζει τους κακοποιητές ζώων: όποιος έχει κακοποιήσει ζώο θεωρείται κοινωνικά επικίνδυνος και δεν επιτρέπεται να οπλοφορεί

 

Άρθρο της Λίνας Γιάνναρου, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 27.08.2025

  

Η βία δεν σταματάει στα ζώα. Σύμφωνα με τους ειδικούς, σε άτομα με ιστορικό κακοποίησης ζώων, υπάρχει αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης ή κλιμάκωσης και διαπροσωπικής βίας. 

 

Σε τροποποίηση της ισχύουσας νομοθεσίας σχετικά με τα όπλα προχώρησε το υπουργείο Δικαιοσύνης. Κατόπιν πρότασης της Ειδικής Γραμματείας για την Προστασία των Ζώων Συντροφιάς του υπουργείου Εσωτερικών, δεν θα χορηγούνται πλέον άδειες οπλοκατοχής και οπλοφορίας σε όσους διώκονται ή έχουν καταδικαστεί για κακουργήματα και πλημμελήματα του Ν. 4830/2021 για την κακοποίηση ζώων. Σε περίπτωση που οι προαναφερόμενες άδειες έχουν ήδη χορηγηθεί, ανακαλούνται από την αστυνομική αρχή που τις χορήγησε.

«Αφοπλίζουμε τους επικίνδυνους», είπε χαρακτηριστικά μιλώντας στην «Κ» ο Ειδικός Γραμματέας για την Προστασία των Ζώων Συντροφιάς Νίκος Χρυσάκης. Ο πρώην αστυνομικός υποδιευθυντής Ηρακλείου και συγγραφέας του εγχειριδίου «Το Νομικό Status των Ζώων στην Ελληνική Εννομη Τάξη» από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε τη θέση στην Ειδική Γραμματεία επιμένει: η βία δεν σταματάει στα ζώα. «Εχουμε διαπιστώσει ότι η ενδοοικογενειακή, η διαπροσωπική βία σχετίζεται και με την κακοποίηση των ζώων. Το ένα φαινόμενο συνοδεύει το άλλο. Αυτός που θα χτυπήσει το ζώο θα χτυπήσει συχνά μετά και τη γυναίκα του, το παιδί του, αλλά και τον ηλικιωμένο. Το φάσμα της βίας είναι ενιαίο, δεν περιορίζεται σε μια κακοποίηση».

Γνωρίζει καλά για τι μιλάει. Στην Κρήτη όπου υπηρετούσε, το φαινόμενο της κακοποίησης ζώων είχε επί χρόνια λάβει μεγάλες διαστάσεις. Ο Χρυσάκης είχε δώσει αγώνα για να αλλάξει τη νοοτροπία των Αρχών γύρω από την αντιμετώπιση αυτών των περιστατικών. «Τα ζώα είναι μια αδύναμη και απροστάτευτη κοινωνική ομάδα. Δεν έχουν μπουτόν όπως ο άνθρωπος να πατήσουν για να έρθει η αστυνομία, ούτε μπορούν να χτυπήσουν την πόρτα του αξιωματικού υπηρεσίας. Εμείς ως πολιτεία έχουμε υποχρέωση να τα προστατεύσουμε».

Ακόμη και η συσχέτιση της κακοποίησης των ζώων με την ενδοοικογενειακή βία, γεγονός που προκύπτει τόσο από την καθημερινή εμπειρία ενός αστυνομικού αλλά και από τη διεθνή βιβλιογραφία, δεν ήταν ενίοτε αρκετή. Η πρωτοβουλία πάντως της Ειδικής Γραμματείας του υπουργείου Εσωτερικών βρήκε ευήκοα ώτα στο υπουργείο Δικαιοσύνης. «Τα θεμέλια της διάταξης τέθηκαν στις αρχές του έτους σε συνάντησή μας με τον γ.γ. του υπουργείου Πέλοπα Λάσκο, στον οποίο καταθέσαμε την πρότασή μας», λέει ο κ. Χρυσάκης.

«Ηταν ιδιαίτερα θερμός. Είπε προχωρούμε. Κάπως έτσι μετουσιώθηκε σε νόμο. Με τη νομοθετική αυτή αλλαγή, η φαρέτρα μας εμπλουτίζεται ώστε να προστατεύουμε όχι μόνο τα ζώα, αλλά και τους πιο ευάλωτους και ανυπεράσπιστους συμπολίτες μας. Γιατί όποιος κάνει το ένα έχει ήδη κάνει ή θα κάνει το άλλο».

Ή καμιά φορά κάνει και τα δύο ταυτόχρονα. Χαρακτηριστικό υπήρξε το έγκλημα στα Γλυκά Νερά. Ο Μπάμπης Αναγνωστόπουλος καταδικάστηκε πρωτοδίκως για τη δολοφονία της Καρολάιν Κράουτς στις 11 Μαΐου 2021 σε ισόβια και σε επιπλέον 10 χρόνια και χρηματικό πρόστιμο για τη θανάτωση του σκύλου της οικογένειας. Θυμίζεται ότι είχε χρησιμοποιήσει τη θανάτωση του σκύλου για να σκηνοθετήσει «ληστεία».

Στις 29 Σεπτεμβρίου 2023, το Μεικτό Ορκωτό Εφετείο της Αθήνας επικύρωσε ομόφωνα τις ποινές: ισόβια για την ανθρωποκτονία, συνολικά 11 έτη και 6 μήνες για τα λοιπά αδικήματα (μεταξύ των οποίων και η θανάτωση ζώου συντροφιάς) και συνολικό πρόστιμο 21.000 ευρώ. Θυμίζεται ότι από τον Νοέμβριο 2020 η βασανιστική κακοποίηση ή θανάτωση ζώου έχει αναβαθμιστεί σε κακούργημα με ανώτατη ποινή κάθειρξης έως 10 έτη.

Το 2021 θεσπίστηκε νέο πλαίσιο για την ευζωία ζώων συντροφιάς, ο Ν. 4830/2021). «Τι δείχνει αυτή η υπόθεση;», λέει η σύμβουλος επικοινωνίας της Ειδικής Γραμματείας για την Προστασία των Ζώων Συντροφιάς, κοινωνική ψυχολόγος, εξειδικευμένη σε θέματα προστασίας θυμάτων βίας, Αφροδίτη Στάθη. «Η ανθρωποκτονία και η ταυτόχρονη θανάτωση του ζώου στο ίδιο περιστατικό αναδεικνύει τυπικά μοτίβα ενδοοικογενειακής/συντροφικής βίας, όπου η κακοποίηση ζώου χρησιμοποιείται για εκφοβισμό, έλεγχο ή συγκάλυψη – μοτίβο που έχει καταγραφεί συστηματικά στη διεθνή βιβλιογραφία».

«Πολύ συχνά οι θύτες εκβιάζουν τα παιδιά να μη μιλήσουν χρησιμοποιώντας το κατοικίδιο. Ακόμη και στις γυναίκες θύματα θα πουν “αν φύγεις, θα σκοτώσω το σκυλί”», επισημαίνει η κοινωνική ψυχολόγος Αφροδίτη Στάθη.

Χαρακτηριστικό της συσχέτισης των εγκλημάτων, λέει η ίδια, είναι το γεγονός ότι στη διαδικασία δικανικής συνέντευξης/διερεύνησης περιστατικών με υποψία κακοποίησης σε ανήλικα θύματα στα Σπίτια του Παιδιού (σ.σ. δομές υποδοχής παιδιών-θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας, όπου λαμβάνουν ψυχολογική υποστήριξη αλλά και καταθέτουν τα όσα βίωσαν) στην Αμερική, έχει προστεθεί συγκεκριμένη ερώτηση για την κακοποίηση των ζώων της οικογένειας.

«Σε μια πρόσφατη εκπαίδευση που παρακολούθησα με εκπροσώπους της εισαγγελίας της Νέας Υόρκης, μας τόνισαν ότι τα παιδιά είναι πιο εύκολο να ανοιχτούν και να μιλήσουν για την κακοποίηση που ασκεί ο θύτης π.χ. μπαμπάς στο κατοικίδιό τους παρά για κάποιο άλλο θύμα της οικογένειας και έχει πια ενταχθεί ως διαδικασία στη δικανική συνέντευξη». Σύμφωνα με την κ. Στάθη, επίσης, πολύ συχνά οι θύτες εκβιάζουν τα παιδιά να μη μιλήσουν χρησιμοποιώντας το κατοικίδιο.

«Ακόμη και στις γυναίκες θύματα θα πουν “αν φύγεις, θα σκοτώσω το σκυλί”. Σημαντικό ποσοστό επιζησάντων αναφέρει απειλές ή/και κακοποίηση κατοικιδίων από τον θύτη· αυτό συνδέεται με καθυστέρηση αποχώρησης από τον κακοποιητή και αυξημένο κίνδυνο. Γι’ αυτό εμείς ζητούμε όταν οι γυναίκες απομακρύνονται από το σπίτι για να προστατευθούν στα καταφύγια, να μπορούν να πάρουν και το ζώο τους μαζί. Είναι κομμάτι της οικογένειας κι αυτό, και αυτό θύμα βίας». Σε πολλές χώρες επιτρέπεται πλέον η ένταξη ζώων σε περιοριστικά μέτρα.

«Συστηματικές ανασκοπήσεις συνδέουν την κακοποίηση ζώων, ειδικά σε παιδική/εφηβική ηλικία, με μελλοντικές εκδηλώσεις διαπροσωπικής βίας. Το FBI από το 2016 καταγράφει την κακοποίηση ζώων ως Group-A offense στο NIBRS (σ.σ. National Incident-Based Reporting System, το εθνικό σύστημα καταγραφής εγκληματικών περιστατικών στις ΗΠΑ), ακριβώς λόγω του συσχετισμού με άλλα βαριά εγκλήματα και για να διευκολυνθεί η προληπτική ανάλυση κινδύνου. Φυσικά ο σύνδεσμος δεν είναι ντετερμινιστικός, αλλά αποτελεί ισχυρό δείκτη κινδύνου και εργαλείο έγκαιρης παρέμβασης. Υπάρχει αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης/κλιμάκωσης διαπροσωπικής βίας σε άτομα με ιστορικό κακοποίησης ζώων. Και δεν είναι ανάγκη να έχει κάποιος κατοικίδιο, ούτε καν να αγαπάει τα ζώα για να αντιληφθεί το πρόβλημα», επισημαίνει Αφροδίτη Στάθη.

Η Ειδική Γραμματεία για την Προστασία των Ζώων Συντροφιάς φιλοδοξεί να παίξει σημαντικό ρόλο σε όλο το φάσμα, από την πρόληψη μέχρι και την καταστολή των συγκεκριμένων εγκλημάτων. «Θέλουμε συνεργασία με όλους τους φορείς, να σταματήσουμε να δίνουμε μάχες με ανεμόμυλους. Να αντιληφθούν όλοι ότι αυτό που θα προσπεράσουμε σήμερα θα το βρούμε αύριο μπροστά μας», καταλήγει η κ. Στάθη. Εντός του 2026 πρόκειται να οργανωθεί επιστημονικό συνέδριο ακριβώς με αυτό το θέμα, ενώ προγραμματίζεται και η εκπόνηση σχετικής μελέτης σε συνεργασία με πανεπιστήμιο.

Η νέα ρύθμιση, πάντως, αποτελεί σημαντικό όπλο στη φαρέτρα τους. Οπως λέει ο κ. Χρυσάκης, «σε ένα κράτος δικαίου, η πολιτεία χαράσσει τον νομικό πολιτισμό, τον οποίο θα πρέπει να τιμά και να εφαρμόζει. Αφουγκράζεται και εναρμονίζεται με τις ανάγκες της κοινωνίας που υπηρετεί. Δεν επιτρέπει στην κουλτούρα της βίας να κυριαρχήσει και να εμφιλοχωρήσουν στην κοινωνία η ανισότητα, η κακοποίηση και ο φόβος».

Η συσχέτιση ανάμεσα στην κακοποίηση ζώων και στη βία κατά ανθρώπων έχει αναδειχθεί σε πολλές διεθνείς υποθέσεις. Μεταξύ άλλων:

• Λούκα Μανιότα (Καναδάς, 2012): Η υπόθεση συγκλόνισε τον Καναδά το 2012. Ο Μανιότα δολοφόνησε τον φοιτητή Τζουν Λιν στο Μόντρεαλ, καταγράφοντας τη δολοφονία σε βίντεο. Πριν από το έγκλημα, είχε τραβήξει την προσοχή του Διαδικτύου με βίντεο κακοποίησης και θανάτωσης γατών, τα οποία είχαν προκαλέσει παγκόσμια κατακραυγή και οδήγησαν στη δημιουργία της ομάδας «Don’t F**k with Cats», που προσπάθησε να τον εντοπίσει.  

• Στίβεν Εϊβερι (ΗΠΑ, 1982): Καταδικάστηκε το 1982 για κακοποίηση ζώου (περιέλουσε μια γάτα με βενζίνη και την πέταξε στη φωτιά) και πολλά χρόνια αργότερα (2007) καταδικάστηκε για τη δολοφονία της Τερέζα Χάλμπαχ. Η υπόθεση έγινε παγκοσμίως γνωστή μέσω της σειράς του Netflix «Making a Murderer». Εγκληματολογικές μελέτες συχνά αναφέρονται στο περιστατικό του 1982 ως πρώιμο προειδοποιητικό σημάδι.

• State v. Abdi-Issa (ΗΠΑ, 2022): Υπόθεση-ορόσημο για τον τρόπο που οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν τη σχέση ανάμεσα στην κακοποίηση ζώων και στην ενδοοικογενειακή βία. Ο Αμπντι-Ισα σκότωσε τον σκύλο της συντρόφου του, έχοντας προηγουμένως απειλήσει ότι θα σκοτώσει και την ίδια. Το Ανώτατο Δικαστήριο της πολιτείας έκρινε ότι η κακοποίηση ζώου μπορεί να επισημανθεί ως έγκλημα ενδοοικογενειακής βίας.  

• Τζίμι Σμιθ (Ηνωμένο Βασίλειο, 2023): Καταδικάστηκε έπειτα από πολυετή κακοποιητική συμπεριφορά, που κλιμακώθηκε στη θανάτωση των κουταβιών της συντρόφου του – χαρακτηριστική υπόθεση όπου η βία σε ζώα χρησιμοποιήθηκε ως εργαλείο εξουσίας/εκφοβισμού στο πλαίσιο ενδοοικογενειακής βίας. 

Πηγή: https://www.kathimerini.gr/society/563781445/i-politeia-afoplizei-toys-kakopoiites-zoon/