Στις μέρες μας διατηρούνται στην αιχμαλωσία 60 τέτοια ζώα σε 15 εγκαταστάσεις και 8 χώρες. Από αυτά, τα 22 βρίσκονται στην Βόρεια Αμερική, και τα 20 ανήκουν στην αλυσίδα θαλασσίων πάρκων "SeaWorld" (δεδομένα από το 2020).
Στο φυσικό τους περιβάλλον οι όρκες μπορεί να φτάσουν μέχρι 80 χρονών, ενώ στην αιχμαλωσία η μέση διάρκεια ζωής τους κυμαίνεται μεταξύ 25 και 30. Από το 1961 μέχρι σήμερα, έχουν πεθάνει στα δελφινάρια όλου του κόσμου 160 όρκες. Και ενώ στους περισσότερους είναι γνωστό ότι τα κέρδη από το εμπόριο άγριων ζώων μπορούν να συγκριθούν μονάχα με εκείνα που προκύπτουν από το εμπόριο όπλων και ναρκωτικών, ελάχιστοι ίσως γνωρίζουν οτι η σημερινή τιμή μιας όρκας μπορει να φτάσει τα 7 εκατομμύρια δολάρια.
Το 1965, ο τότε ιδιοκτήτης του ενυδρείου του Σιάτλ, Ted Griffin, αγόρασε μια όρκα γένους αρσενικού και την ονόμασε Namu. Το πλασμα είχε μήκος 6,7 μέτρα, ζύγιζε 4 τόνους, και η τιμή του ήταν τότε 8 χιλιάδες δολάρια. Ο Griffin αποφάσισε να αποκτήσει και ένα θηλυκό για παρέα, τα πράγματα όμως δεν εξελίχτηκαν όπως τα περίμενε, γιατί τα δύο ζώα δεν τα πήγαν καλά μεταξύ τους και το θηλυκό πουλήθηκε σε ένα πάρκο που είχε ανοίξει εκείνη την εποχή στο Σαν Ντιέγκο (το πρώτο από την αλυσίδα θαλάσσιων πάρκων που έμελλε να ακολουθήσει με την επωνυμία "SeaWorld"), όπου πήρε το όνομα Shamu, από τον συνδιασμό των λέξεων She και Namu.
Ο Namu κατάφερε να κρατηθεί στην ζωή μόνον ένα χρόνο. Η Shamu έζησε έξι χρόνια στην αιχμαλωσία και πέθανε σε ηλικία εννέα ετών από πυομήτρα και σηψαιμία. Μετά τον θάνατό της, το όνομά της χρησιμοποιήθηκε για όλες τις όρκες της "SeaWorld" σαν "καλλιτεχνικό ψευδώνυμο".
Μεταξύ των ετών 1966 και 1970, ο Griffin και ο συνέταιρός του Don Goldsberry, αιχμαλώτισαν περίπου 200 όρκες στο Puget Sound (μια στενή λωρίδα του Ειρηνικού ωκεανού που εισχωρεί στην πολιτεία της Ουάσινγκτον), πολλές από τις οποίες πουλήθηκαν για 50 χιλιάδες δολάρια η κάθε μία.
Για τον Namu και την Shamu, μεταφράζω από το orcanetwork.org: Στις αρχές του 1966, μια θηλυκιά όρκα χτυπήθηκε με καμάκι από ένα ελικόπτερο, την ώρα που κολυμπούσε με το μικρό της στο Puget Sound. Το μικρό προοριζόταν να συντροφέψει τον έφηβο Namu που είχε αιχμαλωτιστεί στα νερά του Καναδά το 1965. Η μητέρα όρκα υπέκυψε στα τραύματά της, ενώ το μικρό της ρυμουλκήθηκε και μεταφέρθηκε στην αιχμαλωσία, όπου βαφτίστηκε Shamu.
Όταν η Shamou πέθανε, έξι χρόνια αργότερα, την θέση της πήραν άλλες όρκες οι οποίες είχαν εντωμεταξύ αιχμαλωτιστεί για να πουληθούν στην Sea World και, καθώς παρουσιάστηκαν όλες με το ίδιο "καλλιτεχνικό ψευδώνυμο" (Shamu), το κοινό δεν έμαθε την αληθινή ιστορία και δεν κατάλαβε την διαφορά.
Ο Namu διαφημίστηκε σαν η πρώτη όρκα που εξημερώθηκε, εκπαιδεύτηκε και ανέπτυξε σχέση εμπιστοσύνης με τους ανθρώπους, εκτέθηκε στο κοινό και έγινε πολύ δημοφιλής. Χρησιμοποιήθηκε για να ανατρέψει την κοινή πεποίθηση ότι οι όρκες ήταν επικίνδυνες από την φύση τους, δημιουργώντας έτσι το κίνητρο για να αιχμαλωτιστούν και άλλες, και να διακινηθούν εμπορικά σε ολόκληρο τον κόσμο.
Την αληθινή ιστορία που κρύβεται πίσω από το επικοινωνιακό παραμύθι του "baby Shamou", που έκανε τους ανθρώπους να τρέχουν στις παραστάσεις για να δούνε το υπάκουο μωρό ενός τεράστιου ζώου που προκαλούσε δέος με την παρουσία του, εκθέτει με λεπτομέρειες και η PETA, στον ιστότοπο SeaWorldofHurt (εδώ). Τις δε διαστάσεις των δεινών που έχουν προκύψει από αυτό το παραμύθι παρουσιάζει γλαφυρά ο Αμερικανός δημοσιογράφος και συγγραφέας David Kirby στο βιβλίο του Death At Seaworld (2012).
Η "SeaWorld", που είναι ο σημερινός κολοσσός στον επιχειρηματικό κόσμο των δελφιναρίων, ξεκίνησε να λειτουργεί το 1964 στο Σαν Ντιέγκο και από εκεί επεκτάθηκε στο Οχάιο, στην Φλόριντα και το Τέξας. Το 1972, ψηφίστηκε στις Η.Π.Α ο Νόμος για την προστασία των Θαλάσσιων Θηλαστικών (Marine Mammal Protection Act - MMPA), ο οποίος, μεταξύ άλλων, απαγόρευε και τις αγοραπωλησίες θαλάσσιων θηλαστικών, όμως η "SeaWorld" εξαιρέθηκε από την νομοθεσία, με την αιτιολογία της έκθεσης των ζώων για εκπαιδευτικούς σκοπούς - και αυτό παρά το ότι οι ιδρυτές της έλεγαν απροκάλυπτα πως τα πάρκα τους δημιουργήθηκαν για να διασκεδάζουν το κοινό και όχι για να το επιμορφώνουν.
Το 1976, η πολιτεία της Ουάσιγκτον απαγόρευσε την σύλληψη αυτών των ζώων από την θαλάσσια περιοχή της, και τότε οι επιχειρηματίες της αιχμαλωσίας μετέφεραν τις δραστηριότητές τους στα νερά της Ισλανδίας, όπου άλλες 9 όρκες αιχμαλωτίστηκαν και πουλήθηκαν στην τιμή των 300 χιλιάδων δολαρίων. Την ίδια χρονιά, ο Harcourt Brace Jovanovich αγόρασε την "SeaWorld" έναντι 50 εκατομμυρίων δολαρίων και, από τότε, η αλυσίδα αυτών των επιχειρήσεων άλλαξε αρκετά χέρια.
Το 1989, η Anheuser-Busch αγόρασε 6 θεματικά πάρκα, μαζί με τα οποία και τα 4 της "SeaWorld", στην τιμή του 1,1 εκατομμυρίου δολαρίων, και το 2009 ο όμιλος Blackstone Group αγόρασε την αλυσίδα θαλάσιων πάρκων Busch Entertainment, δίνοντας 2,5 εκατομμύρια δολάρια.
Τον Φεβρουάριο του 2010, μια από τις πιο έμπειρες εκπαιδεύτριες δελφινιών, η σαραντάχρονη Dawn Brancheau, δολοφονήθηκε από τον πασίγνωστο Tilikum, ένα θηριο που ζύγιζε σχεδόν 6 τόνους, με το οποίο η Brancheau είχε (ή φανταζόταν πως είχε) αναπτύξει ιδιαίτερα στενή σχέση. Κι' αυτός ήταν ο τρίτος κατά σειρά θάνατος που προκαλούσε η συγκεκριμένη όρκα κατά την διάρκεια 20 χρόνων.
Ακολούθησε επικοινωνιακή καταιγίδα από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, και η υπηρεσία για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων στις Η.Π.Α (Occupational Safety and Health Administration - OSHA) αναγκάστηκε να εγκαλέσει την αλυσίδα επιχειρήσεων "SeaWorld" για παραβάσεις ασφαλείας του προσωπικού, με αποτέλεσμα την καταδίκη της επιχείρησης η οποία, εκτός από την χρηματική ποινή την οποία έλαβε, υποχρεώθηκε να απαγορεύσει και την παρουσία των εκπαιδευτών μέσα στο νερό μαζί με τις όρκες κατά την διάρκεια των παραστάσεων.
Ο Tilikum διατηρήθηκε στο Orlando μέχρι τον θάνατό του από πνευμονία, στις 6 Ιανουαρίου 2017, σε ηλικία 36 ετών. Κατά την διάρκεια της ζωής του, χρησιμοποιήθηκε και σαν σπερματοδότης στα προγράμματα αναπαραγωγής όρκας στην αιχμαλωσία, φέρνοντας στον κόσμο 21 απογόνους, 11 από τους οποίους πέθαναν πριν απ' αυτόν.
Ο θάνατος της Dawn Brancheau, δύο μήνες μετά από τον θάνατο του εικοσιεννιάχρονου Alexis Martinez στο Loro Parque της Τενερίφης (λεπτομέρειες εδώ και εδώ), δεν ήταν ένα τυχαίο ατύχημα, όπως προσπάθησαν να τον εμφανίσουν. Είναι αλήθεια ότι, στην ανοικτή θάλασσα, ποτέ δεν έχει σημειωθεί επίθεση όρκας σε άνθρωπο, στην αιχμαλωσία όμως τα περιστατικά είναι πολλά και σοβαρά. Εδώ μπορείτε να δείτε έναν σχετικό μακρύ κατάλογο. Η αιχμαλωσία κάνει αυτά τα ζώα ψυχωτικά, γράφει ο Ric O' Barry.
Λίγα χρόνια αργότερα, βγήκε στον αέρα το διαβόητο ντοκιμαντέρ Blackfish, το οποίο έδωσε την ώθηση για όσα έμελλε να ακολουθήσουν... Το αίτημα της αποκατάστασης και απελευθέρωσης των δελφινιών σε θαλάσσια καταφύγια ήρθε η στιγμή να εξεταστεί σοβαρά και το όνειρο να αρχίσει να γίνεται πραγματικότητα. Γιατί έτσι έπρεπε να γίνει και γιατί ο κόσμος είχε αρχίσει να κατανοεί πως τα δελφίνια στην αιχμαλωσία υποφέρουν, και μάλιστα πολύ.
Δυστυχώς, ενώ η Αμερική έχει αρχίσει να κάνει βήματα μπροστά, μερικές ευρωπαϊκές χώρες και η Κίνα κινούνται προς τα πίσω. Και ενώ η ιδέα της απελευθέρωσης των κητωδών κερδίζει έδαφος στην βόρεια Αμερική, στην Ασία το πρόβλημα επιδεινώνεται εκθετικά, καθώς εκεί η βιομηχανία των θεματικών πάρκων τώρα αρχίζει να ευδοκιμεί. Σήμερα η Ρωσία αιχμαλωτίζει όρκες για να τις μεταφέρει στην Κίνα έναντι της τιμής των 7 εκατομμυρίων δολαρίων ανά ζώο. Δυστυχώς οι επιχειρήσεις των θαλασσίων πάρκων ακμάζουν στην Κίνα και, προκειμένου να ικανοποιήσουν την ανάγκη των πολυάριθμων συμπολιτών τους για διασκέδαση, οι επιχειρηματίες των δελφιναρίων κερδίζουν όλο και περισσότερο έδαφος. Πάνε 25 χρόνια τώρα που η αρπαγή όρκας από την θάλασσα έχει σταματήσει να είναι νόμιμη και στην Ισλανδία. Όμως το 2018, η Ρωσική κυβέρνηση καθιέρωσε την σύλληψη ενός αριθμού τέτοιων ζώων (έως 13 άτομα) στην θάλασσα του Okhotsk (Sea of Okhotsk), δίνοντας άδεια για "εκπαιδευτικούς και πολιτιστικούς σκοπούς".
"Θα ήταν ιδανικό να βλέπαμε τα δελφινάρια να συμφωνούν με την ιδέα της απελευθέρωσης των κητωδών τους σε θαλάσσια καταφύγια", δηλώνει ο εκτελεστικός διευθυντής του Whale Sanctuary Project, Charles Vinick. Μακάρι να μπορούσαμε να συνεργαστούμε μαζί τους για να επανορθώσουμε ένα μέρος από το κακό που έχουμε κάνει σ' αυτά τα πλάσματα, στις θάλασσες και στον εαυτό μας".
Πηγή: http://filikaki-blog.blogspot.com/2020/08/blog-post_17.html
Δείτε το 2ο και το 3ο μέρος εδω και εδω.
Και τα 3 μερη μαζί με βίντεο, φωτογραφίες και hyperlinks, εδω
Περισσότερα για την ΟΡΚΑ: filikaki -- gatouiti
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου